NBO - terreurproces Live
-
- NB
“‘Sorry dat ik u stoor’, zei ze, terwijl ze daar lag, doorboord door een staaf”: hulpverleners getuigen over dag van de aanslagen op terreurproces
Zestien doden. 154 gewonden. De bom van Khalid El Bakraoui in metrostation Maalbeek richtte een verschrikkelijke ravage aan. Een ravage waar niemand tegen bestand bleek. Zelfs niet de meest ervaren hulpverleners. Toen die de assisenjury vrijdag kwamen vertellen over hun “afdaling naar de hel” beleefden ze alles opnieuw. Lees hier meer (+).
- NB
-
-
Abrini voelt zich wat eenzaam
De advocate van Mohamed Abrini vraagt de voorzitter of haar cliënt een plaatsje zou mogen opschuiven in de glazen box. Hij zit een beetje eenzaam aan de linkerkant. Naast hem is er een lege stoel, omdat Osama Krayem nooit komt. Abrini mag van de voorzitter een stoeltje opschuiven zodat hij naast de zopas teruggekeerde Salah Abdeslam zit. Nu maar hopen dat die niet vraagt om weggevoerd te worden. -
Elk een eigen potloodje
Er is bij de start van de middagzitting alvast een prangend probleem definitief opgelost. Voor alle beschuldigden liggen een wit blad en een vijf centimeter lang potloodje klaar. Veilig geacht door de politie en bruikbaar voor wie nota's wil nemen. Op voorwaarde dat die niet al te grote handen heeft.
Wie een assisenproces op de rails wil houden moet duidelijk creatieve oplossingen kunnen vinden. -
Asufi moest niet door de knieën
De beschuldigden willen toch nog eens duidelijk maken dat ze niet blij zijn met die naaktfouilles. Mohamed Abrini vindt het "ongelooflijk dat een vonnis van de kortgedingrechter niet uitgevoerd wordt". Maar nu blijkt dat de verschillende beschuldigden niet allemaal op dezelfde manier zijn behandeld. Ali El Haddad Asufi zegt dat hij deze ochtend door de knieën weigerde te gaan, en dat hij nadien toch gewoon op het transport naar de assisenzaal moet. "Als het zo gaat, dan zal mijn cliënt hier altijd aanwezig zijn", zegt zijn advocaat.
De anderen moesten deze ochtend wel door de knieën. Ook al wilden ze dat ook niet. De politie maakte echter duidelijk dat er een verplichting was om naar de assisenzaal te komen, iets wat door de voorzitter gisteren nog eens extra in de verf was gezet. Ze had ook laten verstaan dat de politie "dwang, maar geen geweld" mag gebruiken om die uit te voeren. Met die mogelijke dwang boven het hoofd hebben de beschuldigden zich dan toch laten onderwerpen aan een naaktfouille waarbij ze drie keer door de knieën moeten. Maar, zo maken ze allemaal duidelijk, dat gebeurde met grote tegenzin.
Voorzitter Massart laat het allemaal acteren. En ze herhaalt nog een keer: "De meest voor de hand liggende oplossing zou toch zijn dat de naaktfouilles met kniebuigingen alleen bij uitzondering zouden worden toegepast." Dat laatste suggereerde ze nu al verschillende keren. Maar zonder resultaat. -
Hulpdiensten in Maalbeek waren niet op de hoogte over vrije plaatsen in ziekenhuizen
De spoeddiensten die als eerste ter plekke kwamen na de aanslag op de metro in Maalbeek, waren volgens dokter Vermylen niet op de hoogte over waar er nog vrije plaatsen waren in de ziekenhuizen. Bij aankomst ter plaatse van de dokter - toen er al een vooruitgeschoven medische post was ingericht - bleken de toegesnelde hulpdiensten niet op de hoogte te zijn van waar de slachtoffers van Zaventem zich bevonden, en om hoeveel personen het precies ging. Daarom besloten de hulpdiensten om zelf contact op te nemen met de hulpcentrale 112, om op die manier te achterhalen waar de zwaargewonde slachtoffers van Maalbeek naartoe dienden te worden gebracht.
Daarnaast besliste Vermylen, die na aankomst verantwoordelijk was voor de organisatie van de medische hulpdiensten, om geen bijkomende mugs te laten oproepen, omdat er heel veel informatie binnenliep over eventuele nieuwe aanslagen of dreigingen. "Het was een kakofonie van berichten en informatie", aldus Vermylen. Ter plekke was er ook een tekort aan morfine en zogenaamde 'burn kits', die dienen om de eerste zorgen na een brandwonde toe te dienen. Die tekorten werden echter snel verholpen, beklemtoonde Vermylen. -
"Aanpak collectieve noodsituatie is fundamenteel anders"
De aanpak van een collectieve noodsituatie zoals na de aanslagen is volgens dokter Vermylen fundamenteel anders dan een individuele noodsituatie. "Bij een dergelijke collectieve noodsituatie zit je altijd met een groot aantal slachtoffers, en is de nood aan hulp vaak groter dan de meteen beschikbare middelen", klonk het. "Dat vraagt een speciale organisatie en een plan van aanpak. Het doel is zoveel mogelijk personen redden, en de voorrang wordt dan ook gegeven aan de levende slachtoffers. Maar daarbij moeten we wel eerst informeren, alvorens we kunnen beginnen functioneren, en organiseren alvorens we kunnen beginnen verzorgen."
"In een eerste fase worden 3 MUG-teams ter plaatse gestuurd, waarbij het eerste MUG-team ter plaatse de informatie moet verzamelen en doorgeven, de eerste coördinatie moet doen en bepalen waar de vooruitgeschoven medische post moet komen", ging de arts verder. "de tweede MUG doet een eerste triage van de slachtoffers en deelt de kleurkaarten die bepalen hoe dringend ze hulp nodig hebben. Rood is heel dringend, geel minder dringend, en zwart is overleden. De derde MUG zet dan de medische post op."
Bij een dergelijke collectieve noodsituatie worden de slachtoffers eerst zo snel mogelijk verwijderd van de plaats van de ramp, waarna een eerste triage plaatsvindt, en de slachtoffers overgebracht worden naar de medische post. "Daar vindt een tweede triage plaats, en bekijken we opnieuw de toestand van de slachtoffers", zei dokter Vermylen. "In één zone plaatsen we de slachtoffers die zwaargewond zijn of in levensgevaar en snel naar het ziekenhuis moeten, in een tweede zone de andere. In de medische post bereiden we de slachtoffers alleen voor op hun overbrenging naar het ziekenhuis, we doen geen definitieve behandelingen." -
De saga van het flapperpotlood
Daar gaan we nog maar eens. Voor de zoveelste keer is het schrijfgerief van de beschuldigden onderwerp van gesprek. De advocate van Mohamed Abrini - aanwezig vandaag - laat weten dat haar cliënt nota's wil nemen. "Maar ik heb geen zacht potlood of zachte balpen."
De voorzitter begrijpt dat de beschuldigde wil schrijven. Een eerder experiment met een slap potlood was geen succes. De advocate stond er toen vanachter haar bureau mee te flapperen om te tonen hoe belachelijk onbruikbaar het was. De voorzitter wil nu van de politie weten welk schrijfgerief veilig is. In tussentijd komt ze zelf to the rescue. Ze heeft nog een klein potloodje. De politie acht het veilig en Abrini mag het lenen. -
"Slachtoffers hadden lege blik in de ogen"
"Toen we met de MUG aankwamen in de Wetstraat zaten daar veel slachtoffers. Ze hadden een lege blik in de ogen", zegt dokter Vermylen. Aan de andere kant van het metrostation was er toen ook al een medische post, waar de zware gewonden terechtkwamen die door de brandweer werden geëvacueerd. Vermylen startte een eigen medische post voor de slachtoffers in de Wetstraat. De andere medische post werd zo snel mogelijk opgedoekt. De zwaarst gewonden, zij die chirurgie nodig hadden, moesten meteen naar ziekenhuis. De anderen werden verplaatst naar de Wetstraat. Ook daar waren nog mensen met zware verwondingen bij. Met zware brandwonden bijvoorbeeld.
Het was een moeilijke operatie, legt hij uit. Eentje met hindernissen. "De communicatie was heel moeilijk omdat het communicatiekanaal van de hulpdiensten - Astrid - niet werkte. Ook de GSM's werkten niet. Bovendien kwam er steeds opnieuw info over mogelijke nieuwe dreigingen. Het bleek fake news. Ook was er een groot tekort aan morfine en aan speciaal medische materiaal om brandwonden te behandelen. Via ambulances probeerden we die vanuit de ziekenhuizen naar de medische post te krijgen." -
"Ik heb strepsils"
Het woord is nu aan dokter Olivier Vermylen, die de medische zorg leidde na de aanslag op metrostation Maalbeek. Hij begint zijn getuigenis met een onstopbare hoestbui, die hij maar niet onder controle krijgt. "Kan ik helpen? Ik heb strepsils", zegt de voorzitter. Ze stelt zelfs voor even te schorsen. Maar uiteindelijk komt het goed, en kan de dokter beginnen. Al blijft het met wankele stem. -
-
154 gewonden in metrostation
In het metrostation Maalbeek vielen finaal 154 gewonden die naar het ziekenhuis moesten. Dat is meer dan het aantal gehospitaliseerden in de luchthaven, want dat waren er 141. De dodentol bij de twee aanslagen was even hoog. Op beide plekken vielen zestien dodelijke slachtoffers. Opvallend, want op de luchthaven ontploften twee bommen en zwaardere bommen. Dat de bom in Maalbeek ontplofte in de afgesloten metrowagon vol passagiers is daarvoor de voornaamste verklaring. -
"Ernst van verwondingen was zwaar voor onervaren brandweerlieden"
Na de aanslagen heeft de brandweer een opleiding gekregen rond oorlogsverwondingen. Op vraag van de voorzitter legde Jalet daarop uit dat de aard van de verwondingen vooral voor de jongere, minder ervaren collega's erg zwaar was. Voorzitter Massart vroeg aan de majoor of de brandweer en ambulanciers verrast waren over de aard van de verwondingen waarmee ze te maken kregen. "Ja en neen", antwoordde Jalet. "Er was een groot verschil tussen de ervaren en minder ervaren collega's."
Zo legde hij uit dat een ambulancier in Brussel zeker een of twee keer per jaar te maken krijgt met brandwonden, schotwonden of verwondingen door explosies. Voor de ervaren collega's was de tussenkomst ook zwaar, maar dan vooral door een gebrek aan materiaal en het grote aantal verwondingen. "Voor de recent aangeworven collega's was de mentale impact erg groot, sommigen zijn er niet goed uitgekomen."
Jalet benadrukte tijdens zijn getuigenis ook verschillende keren dat de hulpverleners tijdens de operaties heel de tijd in hun achterhoofd hielden dat er mogelijk nog een bom aanwezig was, of dat er elders in Brussel nog een aanslag zou volgen. "We hadden heel de tijd teams klaarstaan om naar een nieuw incident te sturen. Gelukkig gebeurden de aanslagen overdag, zodat we voldoende mensen beschikbaar hadden."
"We gaan ons altijd blijven afvragen of we het beter hadden kunnen doen, of we meer slachtoffers hadden moeten kunnen redden", aldus de majoor. Toch stelde hij ook dat de hulpdiensten hun werk goed hebben gedaan en dat de samenwerking goed verliep ondanks de omstandigheden. -
"Situering metrostation Maalbeek was zowel voor- als nadeel"
De situering van het metrostation van Maalbeek vormde voor de toegesnelde hulpdiensten zowel een voor- als nadeel. Bij aankomst ter plekke - zowat 10 à 15 minuten na de ontploffing - had het team van Jalet, die de coördinatie van de Brusselse brandweer verzorgde, geen zicht op de vele slachtoffers die zichzelf in veiligheid hadden gebracht via de uitgang naar de Wetstraat. Die werden meteen de eerste zorgen toegediend door het aanwezige veiligheidspersoneel en de politieagenten. De brandweercolonne arriveerde namelijk aan de uitgang ter hoogte van de steenweg van Etterbeek, omdat die het dichtst was. Anderzijds bood die spontane evacuatie het voordeel dat vele slachtoffers zichzelf al in veiligheid hadden kunnen brengen.
De brandweer evacueerde op zijn beurt de zestien zwaargewonden via de steenweg van Etterbeek. Eens alle zwaargewonden waren geëvacueerd, vergemakkelijkte het hoogteverschil tussen beide uitgangen het werk van de hulpdiensten, omdat ze zo gemakkelijker een overzicht kregen over de situatie. Doordat de gewonden ook bergafwaarts konden worden vervoerd, slaagden de eerste hulpverleners er ook in om krachten te sparen. "Het voordeel was dus dat de triage spontaan was gebeurd door de situatie en de verschillende niveaus. Anderzijds vormde het hoogteverschil ook een obstakel voor de behandeling van de slachtoffers", aldus Jalet. -
Brandweeroperatie bij Maalbeek was "een succes"
Opvallend verschil tussen de manier waarop de hulpdiensten kijken naar de reddingsoperaties in Zaventem en in Maalbeek. In Zaventem sprak iedereen van "chaos", zelfs van "totale verwarring". Ze hadden het gevoel dat iedereen dooreen liep, dat er geen leiding was,... Zo kwamen ze het twee weken geleden vertellen.
De Brusselse brandweer kijkt helemaal anders terug op de manier waarop de noodtoestand in Maalbeek werd aangepakt. Ze spreken zelfs van een "succes". Majoor Nicolas Jalet heeft het gevoel dat ze voorbereid waren op zo'n situatie, en de toestand efficiënt hebben aangepakt. Ze waren snel ter plekke. Ze konden de gewonden snel evacueren, eerst naar buiten en dan naar het ziekenhuis. Ook al werd het hen niet gemakkelijk gemaakt door de haperende communicatie en het feit dat er al veel hulp naar Zaventem was. Maar toch klinkt er tevredenheid door in zijn analyse. "Bovendien waren we ook de hele tijd klaar om uit te rukken naar een eventuele nieuwe aanslag." -
"Eerste beeld was levenloze lichaam van vrouw met daarnaast twee huilende peuters"
De slachtoffers vertoonden zeer zware verwondingen, vaak met breuken, veroorzaakt door de explosies en de impact van rondvliegende materialen. Ook voor de hulpverleners was die confrontatie zwaar. "Het eerste beeld dat de officier zag die als eerste ter plaatse was, was het levenloze lichaam van een vrouw met daarnaast twee huilende peuters", zei Jalet. "Op dat moment moet hij dan een keuze maken tussen leiding geven aan zijn manschappen of meteen die slachtoffers hulp bieden."
Op de luchthaven zelf werd een vooruitgeschoven medische post op poten gezet, maar het aantal slachtoffers was zo groot dat die al snel te klein werd, aldus nog de majoor. "In het uur na de aanslag zijn we er wel in geslaagd om alle ziekenwagens, van de brandweer, de ziekenhuizen en de privéziekenwagens, zo te organiseren dat de slachtoffers vlot konden overgebracht worden naar de verschillende ziekenhuizen en de tweede vooruitgeschoven medische post in het ziekenhuis van Neder-over-Heembeek." -
Hulpdiensten gebruikten bagagewagentjes om slachtoffers te evacueren in Brussels Airport
Na de explosies in de vertrekhal van Brussels Airport hebben de hulpdiensten gebruik gemaakt van bagagewagentjes om slachtoffers zo snel mogelijk uit die vertrekhal te evacueren. Dat bleek uit de getuigenis van brandweermajoor Jalet. Die was met verschillende hulpcolonnes eerst naar de luchthaven vertrokken, maar moest nadien terugkeren naar Brussel om hulp te bieden bij de aanslag in het metrostation Maalbeek. "We hebben rond 8 uur een oproep gekregen dat er zich een explosie had voorgedaan in de luchthaven" zei Jalet. "We hebben meteen verschillende hulpcolonnes uitgestuurd, maar we hielden ook meteen rekening met een terreuraanval op verschillende plaatsen."
In de luchthaven werd het bevel gevoerd door een brandweerofficier die 20 jaar ervaring had, en noties had van oorlogsgeneeskunde, aldus majoor Jalet. "Die heeft zijn manschappen meteen twee richtlijnen meegegeven. Ten eerste, hun aandacht zoveel mogelijk richten op slachtoffers die nog tekenen van leven vertoonden, en op het trottoir buiten een eerste schifting maken tussen de slachtoffers, en ten tweede, rekening houden met de mogelijkheid van een nieuwe explosie, of een instorting van een deel van het gebouw."
De eerste prioriteit van de hulpdiensten in de luchthaven was om zo snel mogelijk zoveel mogelijk slachtoffers evacueren uit de vertrekhal, net omwille van dat gevaar voor een explosie of een instorting; klonk het verder. Uit de foto's die tijdens het getuigenis van majoor Jalet vertoond werden, bleek dat de hulpdiensten daarbij gebruik hadden gemaakt van bagagewagentjes. "Er waren niet genoeg brancards en onze mensen hebben de reiskoffers van die wagentjes gehaald om ze voor het transport van de slachtoffers te gebruiken", zei majoor Jalet. "Maar zelfs dat was niet genoeg om alle slachtoffers te verplaatsen." -
Brandweerman: "Voorbereidingen waren getroffen, maar aanslag blijft golf die je overspoelt"
Hoewel de hulpdiensten zich al sinds 2005 aan het voorbereiden waren op een eventuele aanslag, na de aanslagen van Londen en Madrid, waren de aanslagen van 2016 toch een "golf waarbij je met je voeten de grond niet meer voelt". Dat zei majoor Nicolas Jalet, die op het moment van de aanslagen officier van dienst was bij de Brusselse Hoofdstedelijke Dienst voor Brandweer en Dringende Medische Hulp.
De majoor begon zijn betoog vrijdag met de uitleg over de organisatie van de brandweer- en hulpdiensten in ons land, en hoe de diensten voorbereid waren op een eventuele aanslag. Sinds 2005 waren er voorbereidingen getroffen, bijvoorbeeld door het opstellen van multidisciplinaire fiches voor de metrostations en plannen voor de samenwerking tussen de brandweer, het Rode Kruis, en de medische diensten van Brussel.
Voorzitter Laurence Massart vroeg daarop of de voorbereidingen voldoende waren op het moment van de aanslagen, omdat uit eerdere getuigenissen bleek dat er veel chaos en onduidelijkheid was op het terrein. "De voorbereidingen hebben ons vooral geholpen om ons efficiënter te organiseren op het terrein", aldus de majoor. "Maar een aanslag blijft wel een golf waarbij je met je voeten de grond niet meer voelt." Want zelfs al hadden de hulpdiensten wel verwacht dat er zich een aanslag zou kunnen afspelen, zeker na de aanslagen van Parijs en de inval in Verviers in 2015, dan nog is de situatie "totaal onvoorstelbaar". De brandweerman wees dan ook op de psychologische impact van de aanslagen waarmee de hulpverleners de dagen en weken na de aanslagen te maken hadden. -
"Heel de dag voorbereid op nog meer explosies"
Volgens brandweermajoor Nicolas Jalet werd de Brusselse brandweer op 22 maart 2016 om 8.04 uur op de hoogte gebracht van twee ontploffingen op Zaventem. "Vanaf dan hielden we er rekening mee dat er nog ontploffingen zouden kunnen volgen. We zijn ons daar heel de dag heel bewust van geweest." -
Full house in de glazen box
Het is lang geleden, maar alle beschuldigden zijn vandaag bij de start aanwezig in de glazen box. Zelfs Salah Abdeslam, die al dagenlang afwezig blijft uit protest tegen de naaktfouilles, is er. De voorzitter had gisteren nog eens duidelijk gezegd dat ze desnoods met dwang uit hun cel zouden worden gehaald en naar het assisengebouw zouden worden gebracht. Krayem wil wel naar de cel, en uit de glazen box, laat hij weten. Dat mag. De rest blijft zitten, en dat lijkt een eeuwigheid geleden. Abdeslam wil wel graag nog iets zeggen over de overbrenging, maar omdat de voorzitter wil dat hij wacht tot na de getuigenissen, wil ook hij weg uit de zaal. Eerst krijgen de getuigen het woord over de aanslag op Maalbeek. We beginnen met majoor Nicolas Jalet van de Brusselse brandweer.
De vraag van Delphine Paci, de advocate van Abdeslam, om te laten acteren dat haar cliënt alvast op 3, 4 en 5 januari alleen naar zijn proces kon als hij eerst een naaktfouille onderging, wordt afgewezen. Ze had daarover donderdagavond, aan het einde van de zitting, nog een conclusie ingediend. Na overleg met haar twee bijzitters heeft voorzitter Laurence Massart nu beslist dat ze dat niet zal doen. Het lijkt een technische discussie, maar Paci wil die actering met het oog op een eventueel later cassatieberoep. -
- NB
“Gruwelbeelden die ik nooit meer vergeet”: beelden van de ontploffing in Maalbeek doen naaktfouilles vergeten
Groter kan een contrast niet zijn. Eerst urenlang debat over naaktfouilles, en hun wettelijkheid. En dan, in de late middag, de gruwel van Maalbeek. De verschrikkelijke beelden van angst, terreur en verminking. De jury van het Brusselse terreurproces moest naar adem happen. En in de assisenzaal hing plots een beklemmende stilte. Lees hier meer (+).
- NB
-
Getuigenissen van hulpverleners van Maalbeek gaan vrijdag voort
Vrijdag getuigen de hulpverleners die als eersten aanwezig waren na de aanslag in het metrostation van Maalbeek. De getuigenissen hadden dinsdag al moeten beginnen, maar door de commotie rond de transfervoorwaarden van de beschuldigden, duurde het tot donderdagnamiddag voor de directeur operaties van de spoorwegpolitie aan het woord kwam.
Hij getuigde hoe de politie de slachtoffers van de aanslag bijstond, maar ook veiligheidszones moest opstellen en fouilles moest doen van het metrostation en de omgeving. Hij zei dat hij in zijn carrière als politieagent nooit zoveel schade en menselijk leed had gezien als op 22 maart 2016.
Vrijdag komt de brandweer aan het woord en een arts die slachtoffers bijstond. "Het zal daarom vooral gaan over de gewonden morgen", zei onderzoeksrechter Sophie Grégoire. Ze legde ook uit dat de onderzoeksrechters er bij de voorstelling van het onderzoek voor gekozen hebben om niet alle gewonden te vermelden. "Dat zijn er honderden en het is ook niet mogelijk om iedereen te lokaliseren op het moment van de aanslag. En we wilden ook niet maar enkele slachtoffers vermelden. Bovendien zijn er niet alleen slachtoffers met fysieke verwondingen, maar ook mensen die psychologisch lijden." Vrijdag zal er wel gesproken worden over types van verwondingen, zei ze nog.
Omdat Delphine Paci, de advocate van Salah Abdeslam, donderdagavond conclusies indiende over het feit dat Abdeslam op 3, 4 en 5 januari naakt gefouilleerd werd, moet voorzitter Massart vrijdagochtend wel nog een arrest uitspreken. Mogelijk komt de transferkwestie vrijdag dus ook nog eens opnieuw aan bod, al zei de advocaat van Hervé Bayingana Muhirwa donderdag wel dat zijn cliënt vrijdag wel aanwezig zal zijn - zelfs na een naaktfouille met kniebuiging - om het proces verder te volgen.
Normaal gezien is er vrijdag geen zitting, maar omdat er op maandag 2 januari geen zitting was vanwege de feestperiode, gaat de zitting morgen toch door. De planning wordt wel een beetje omgegooid, aangezien Gregory Moitroux, de coördinator van de presentatie van het onderzoek, niet aanwezig kan zijn. -
- NB
Felle kritiek na voorlezen van motivatie voor naaktfouilles op terreurproces: “Al onze veiligheidsprocedures en -trucs liggen nu op straat”
Nu de geheime veiligheidsinformatie over de bewaking van de terroristen op vraag van de rechter voorgelezen is op de zitting, barst in gerechtelijke kringen de kritiek los. “Het is een ramp. De terroristen komen nu exact te weten hoe ons land de beveiliging doet van deze levensgevaarlijke individuen. Wereldwijde terreur- en criminele netwerken kijken gretig toe”, zegt een hoge gerechtelijke bron. Lees hier meer (+).
- NB
-
En daar is de donkere schaduw van Cassatie
Vanuit de verdediging vinden ze de motivaties een lachtertje. Stereotiep en helemaal niet individueel gemotiveerd.Delphine Paci, de advocaat van Abdeslam: "We hebben hier geen enkel nieuw element gehoord. Ik wil laten acteren dat Salah Abdeslam een naaktfouille moest ondergaan om op 3, 4 en 5 januari aanwezig te zijn op zijn proces. De kans bestaat dat Cassatie zich daar op termijn over zal moeten uitspreken."De voorzitter had ermee rekening gehouden dat Paci nu al via conclusies zou willen officialiseren dat die naaktfouille voor haar cliënt een inbreuk vormt op zijn recht op een eerlijk proces. Daar zou ze dan in een arrest op moeten antwoorden, en dat zou voor extra vertraging hebben gezorgd. Maar dat doet Paci nog niet.
Ook de advocaten van Bilal El Makhoukhi "stellen vast dat hun cliënt deze ochtend tot een mensonterende behandeling is verplicht om op zijn proces te kunnen zijn". Ook zij zullen het daar niet bij laten.Voorzitter Massart probeert nog eens een oplossing voor te stellen: "De meest eenvoudige oplossing zou zijn dat er wordt gestopt met die naaktfouilles. Maar dat is dus niet mijn bevoegdheid."Het openbaar ministerie begrijpt al die kritiek niet. "Er zijn nu toch gepersonaliseerde motivaties." Bovendien is het assisenhof volgens het OM niet de plaats om de inhoud van die motivaties te bediscussiëren.
De advocaat van Hervé Bayingana is het daar niet mee eens. Vooral omdat die motivatie voor zijn cliënt volgens hem vol fouten staat en zijn cliënt veel gevaarlijker voorstelt dan hij is. "Men provoceert mijn cliënt met deze motivatie. Maar toch zal hij terugkeren naar het assisenhof. Ook hij begrijpt dat het zo niet verder kan voor de slachtoffers. Maar de kans bestaat dat het Hof van Cassatie zich ooit over dit probleem zal uitspreken, en dat we dan helemaal opnieuw moeten beginnen."
Alexandre Wilmotte, advocaat van de slachtoffers, wil van zijn collega's aan de andere kant weten of er nu een juridisch probleem is, of niet. "Zoja, leg dan conclusies neer en geef ons een kopie. Maar stop met de intentieprocessen". Zijn boodschap is eigenlijk: kunnen we nu overgaan tot de bespreking van de essentie.
En we gaan het proberen. Voorzitter Massart laat alsnog enkele getuigen oproepen om vandaag nog te spreken over de aanslag in metrostation. Ze zijn onderweg. -
-
Hervé Bayingana, de gedeprimeerde terreurverdachte
De man van Rwandese afkomst zit in de glazen box omdat hij vlak voor en vlak na de Brusselse aanslagen leden van de terreurcel heeft opgevangen in zijn appartement. Bij de veiligheidsdiensten staat hij bekend als een geradicaliseerde Homegrown Terrorist Fighter en als recruteerder. Hij staat bekend als iemand die rebelleert. Maar ook als iemand met een gedeprimeerd karakter. Daarom wordt hij aanzien als iemand die in staat zou kunnen zijn een situatie uit te lokken waarbij de politie hem doodschiet. Beter bekend als: suicide by cop.
Volgens het rapport zijn daarom ook voor hem de zwaarste veiligheidsmaatregelen nodig. Ook al omdat er een reëel ontsnappingsgevaar is, en omdat hij zich in het verleden al agressief gedroeg.
-
Bilal El Makhoukhi, "gevaarlijk ondanks handicap"
De tolk vertaalt nu het rapport over Bilal El Makhoukhi.El Makhoukhi staat in de politiebanken bekend voor 30 feiten. Hij is ook gekend als "geradicaliseerd" en als recruteerder. In tegenstelling tot de vijf vorigen is hij niet veroordeeld voor de aanslagen in Parijs. Hij werd wel veroordeeld in het Belgische Sharia4Belgium-proces en hij was een Syriëstrijder.
Volgens politie-informatie zou hij vluchtgevaarlijk zijn, en zou hij - eens gevlucht - een gevaar zijn voor de Belgische samenleving. Hij krijgt wel een specifieke behandeling omdat hij in Syrië een been is kwijtgeraakt, waardoor hij apart wordt vervoerd naar de assisenzaal.Hij heeft ook al geweld gepleegd tegen gevangenispersoneel.
Volgens het rapport is hij ondanks zijn handicap "gevaarlijk en gewelddadig". En er is een groot ontsnappingsgevaar. Daarom gelden ook voor hem de zwaarste veiligheidsvoorschriften. Ook de naaktfouille is nodig. Ook de geblindeerde skibril is nodig omdat El Makhoukhi als strijder in Syrië geleerd heeft om de strategie van de tegenstander te bestuderen en erop te reageren.El Makhoukhi, die als enige aanwezig is in de glazen box, hoort het allemaal onbewogen aan.
-
-
-
Asufi, de man die klaagde over een wurging door de politie
Ali El Haddad Asufi staat in de databanken van de politie bekend voor 11 feiten. Hij kreeg in Parijs ook 10 jaar cel voor zijn betrokkenheid bij de aanslagen en hij staat bij de veiligheidsdiensten bekend als een Homegrown Terrorist Fighter.
Er is ook al een incident geweest bij een fouille voor het transport naar de assisenzaal. Hij noemde de agenten "geen echte venten, omdat ze met twee moesten zijn om hem te controleren". Hij klemde zich vast in de deuropening en wilde vechten met de aanwezige agenten. Bij de worsteling liet hij zich vallen en veinsde hij een verstikking. De politie hield zijn benen omhoog voor de bloedcirculatie en bood hem glas water aan. Achteraf zei hij dat gewurgd was. Hij liet zich weer op de grond vallen. Hij werd naar het transportvoertuig gebracht. Daar liet hij zich nog eens vallen.
Asufi klaagde dit incident zelf ook al aan, en liet op die bewuste dag een wetsgeneesheer aanrukken die wel degelijke sporen van wurging detecteerde. Maar niet zo erg dat hij de zitting niet kon bijwonen. Dat hele incident wordt hem nu in dit rapport zwaar aangerekend. Of hoe een incident dat ontstond als gevolg van de verplichte naaktfouille nu een argument wordt om die naaktfouille "noodzakelijk" te noemen.
Maar er zijn nog argumenten, volgens het rapport. Uit het gedrag van Asufi blijkt volgens het rapport dat hij geen respect heeft voor de politie. En hij beschikt over een groot netwerk in het islamitische netwerk, waardoor er vluchtgevaar is. Ook voor hem zijn de zwaarste veiligheidsmaatregelen nodig, vindt de politie. Zijn advocaat vindt dat - zo zei hij eerder al - moeilijk te rijmen met een beslissing enkele jaren geleden om Asufi een enkelband te geven, in afwachting van zijn processen in Parijs en Brussel..
Ali El Haddad Asufi -
Ayari, de man met wel twintig aliassen
Een nieuwe tolk buigt zich nu over de vertaling van de motivatie tot naaktfouille van Sofien Ayari. Ook nu weer een hele checklist over vorige veroordelingen, radicalisering, respect voor de fysieke integriteit,.. Al is er blijkbaar maar weinig info beschikbaar, omdat een technische panne is bij de politionele databanken. Daarom moeten de opstellers van het rapport vaak concluderen dat ze maar weinig weten over de Tunesische IS-strijder Ayari.Ayari is een man met wel twintig aliassen, zo blijkt uit het motivatierapport. In de gevangenis staat hij bekend als fysiek gevaarlijk en agressief.
De man wordt ingeschat als uitermate gevaarlijk en als iemand die geen enkel respect heeft voor het menselijk leven. Gezien zijn eerdere veroordeling voor een aanslag op de politie wordt hij aanzien als gevaarlijk voor de politie. Ayari is veroordeeld voor de schietpartij in de Driesstraat, waarbij een terrorist stierf en verschillende agenten gewond raakten. Daarom is de grootste voorzichtigheid geboden. En daarom zijn dus ook die naaktfouilles nodig. De opstellers van het rapport hebben ook geen aanwijzingen dat zijn niveau van gevaarlijkheid zal verminderen.
Sofien Ayari -
Abdeslam: Zo agressief dat agenten er bang van werden
Over Abdeslam staat in de motivatie tot naaktfouille dat hij tijdens een transport betrokken was bij een gesprek met een medebeschuldigde die "op ontploffen stond". Mohamed Abrini, met name. Abdeslam zou hebben gezegd dat het nog niet het moment was. Hij zou het plan hebben uitgesproken om kabaal te maken tijdens de debatten en te vechten.
Er is ook een incident geweest tijdens een fouille. Abdeslam heeft zich agressief gedragen tegenover de politie bij een naaktfouille. Hij zei niet van plan te zijn negen maanden lang zijn geslachtdelen aan de politie te tonen. De agenten moesten dwang gebruiken om de fouille uit te voeren. De agenten waren zo onder de indruk van de woede van Abdeslam dat ze vreesden voor hun eigen veiligheid.Tijdens zijn detentie heeft hij oojk al verklaard geen respect te kunnen hebben voor de ordediensten door de manier waarop hij wordt getransporteerd.
Salah Abdeslam -
Geen enkele emotie
In de analyse van Osama Krayem, die nu toch gemaakt blijkt, wordt verschillende keren herhaald dat hij geen enkele emotie vertoont. Hij was ook betrokken bij een gesprek met Abrini en Abdeslam, waarbij hij zei dat het nog niet het moment was om de boel op stelten te zetten.
Osama Krayem -
Half uur per motivatie
De tolk is nu weer aan het woord. Hij vertaalt de individuele motivaties om Salah Abdeslam en de anderen vandaag naakt te fouilleren. Hij zal met die vertaling van de zes motivaties nog uren zoet zijn, want het kost hem een half uur per motivatie.
-
Zelfde advocaten weer aangesteld
De voorzitter heeft er een half uurtje werk aan gehad, maar de beslissing is zoals verwacht. Ze stelt de oude advocaten van Asufi en Abrini gewoon weer aan. Zo ontstaat er geen vertraging. Nieuwe advocaten zouden eerst het dossier moeten kunnen instuderen.
Advocaat Jonathan De Taye, die Asufi verdedigt: "Mijn stafhouder had geen koord bij om mij vast te binden. En ik bevind mij in de moeilijke situatie. Als ik hier weg ga, dan blokkeer ik het assisenproces. Maar anderzijds heb ik hier echt gewetensmoeilijkheden bij, bij de manier waarop het nu verloopt. Maar uit respect voor de jury en de slachtoffers ga ik blijven."
Ook Laura Pinilla en Stanislas Eskenazi, de advocaten van Abrini, zullen de opdracht accepteren. Maar ook Pinilla doet het met tegenzin, gezien de manier waarop de politie omgaat met de naaktfouilles. "Beste juryleden, ik weet dat jullie niet dom zijn. De politie probeert jullie hier een filmscenario voor te spiegelen. Deze zogezegde analyse die als motivatie dient is een doorslagje van wat de kortgedingrechter al onvoldoende vond."
Ze vertelt hoe een van de slachtoffers haar gisteren is komen zoeken. "Ik heb alle begrip en respect voor haar pijn. Maar ik moet ook als burger de rechtsstaat verdedigen." En dan klinkt het plots dreigend: "De verantwoordelijken voor dit alles hebben een naam. Als de rekening gepresenteerd wordt, dan zal dat ook blijken. En het is niet de naam van de beschuldigden of van de advocaten van de verdediging." Waarmee ze nu al lijkt aan te kondigen dat de juridische strijd over de naaktfouilles nog lang niet gestreden is. -
-
- BREAKING
Proces ligt weer stil: advocaten van Abrini en Asufi stappen op
Advocaat Jonathan De Taye laat weten dat hij geen mandaat meer heeft van zijn cliënt Al El Haddad Asufi. Hij stapt dus op. Ook de advocaten van Abrini zeggen geen mandaat meer te hebben. De voorzitter kan niets anders dan de zitting schorsen en overleggen met de stafhouder. Ze moet nu zelf advocaten aanduiden, want elke beschuldigde moet verdedigd worden. Dat kunnen dezelfde advocaten zijn, maar die werken dan met een ander mandaat, dat van de voorzitter. - BREAKING
-
"Abrini zei dat hij een mes wilde verstoppen"
De tolk leest nu voor waarom een naaktfouille van Mohamed Abrini volgens de federale politie noodzakelijk is. Het begin met een checklist. Abrini is al eerder veroordeeld, heeft eerder geweld gepleegd, is geradicaliseerd, heeft een strafblad, voelt weinig voor de waarden van de rechtsstaat, heeft geen respect voor de fysieke integriteit van personen,...
Het rapport bevat ook het verslag van een gesprek tijdens het transport, tussen Abrini, Abdeslam en Krayem. Daarin zei Abrini volgens de politie in het Arabisch dat hij een mes wilde verstoppen. Abrini zou ook gezegd hebben "op ontploffen te staan".Dat gesprek kwam ook al te sprake tijdens de procedure in kortgeding en werd hevig ontkend door Abrini en zijn advocaat. Volgens Abrini had hij alleen gezegd "alsof ik een mes zou kunnen verstoppen".
De conclusie van het rapport is Abrini gevaarlijk is, dat er een gewelddadige confrontatie met de politie mogelijk is, en dat vluchtpogingen niet uitgesloten zijn. "Hij wordt ervan verdacht klaar te zijn om nieuwe aanslagen te plegen." Op die manier worden de hoogste veiligheidsmaatregelen nodig geacht, en dus ook de naaktfouille. Vooral ook de naaktfouille. "Er is immers geen andere manier om te controleren of hij gevaarlijke voorwerpen heeft verstopt in zijn lichaamsholtes." -
Geen doekje voor de geslachtsdelen
Volgens Delphine Paci, de advocate Abdeslam, bestaat de individuele motivatie uit totaal niet uit nieuwe elementen. "Het is het oude dossier dat ook werd gebruikt bij de kortgedingrechter, en dat daar als onvoldoende werd beoordeeld." Het is daarmee al meteen duidelijk dat de verdediging deze motivatie niet zal accepteren.
Maar voorzitter Massart zit met een ander probleem. Die motivaties zijn in het Nederlands, terwijl het assisenproces in het Frans wordt gevoerd. Ze probeert dat nu op te lossen met een tolk, die de documenten live in de zaal moet vertalen. Maar evident is dat niet.
Massart wil van de aanwezige El Makhoukhi ook even weten of hij deze ochtend naakt gefouilleerd werd. Hij bevestigt. "Het enige verschil is dat ik nu mijn T-shirt mocht aanhouden. Maar dat verandert niets. Ik moest mijn anus tonen, en dat is gênant."De advocaat van Hervé Bayingana zegt trouwens dat zijn cliënt ook wilde komen en zelfs een naaktfouille wilde aanvaarden. "Hij vroeg gewoon of hij een klein doekje voor zijn geslachtsdelen mocht houden. Een gemaskerde agent is dan komen zeggen dat zoiets niet mocht, en nooit zou mogen. Ze hebben hem vervolgens gewoon in de cel gelaten." -
Een beschuldigde daagt op
Het terreurproces gaat van start. En er is voorwaar een beschuldigde aanwezig, Bilal El Makhoukhi, beschuldigd van hand- en spandiensten aan de terreurcel.
De vraag is: wordt het vandaag een assisenproces over de aanslagen of nog een dag "assisenproces naaktfouilles". De voorzitter en de advocaten van de verdediging hebben alvast zes motivatierapporten gekregen van de federale politie, waarmee die de naaktfouille motiveert. Voor Osama Krayem is er geen, maar die was dan ook niet naar de kortgedingrechter getrokken om de naaktfouilles aan te klagen. Hij boycot het proces gewoon over de hele lijn.
-
- NB
- NB
-
Meer commotie over naaktfouilles of getuigenissen over Maalbeek?
Donderdag staan opnieuw getuigenissen van speurders en de hulpverleners die tussenkwamen na de aanslag in Maalbeek op de planning van het proces van de aanslagen van 22 maart 2016, al is de kans groot dat het weer uitgebreid over de transfervoorwaarden van de beschuldigden zal gaan.Al sinds dinsdag stonden de getuigenissen van Maalbeek op de planning, maar het gaat al twee dagen enkel over de transferomstandigheden. Voorzitter Laurence Massart hoopte woensdagnamiddag toch nog te starten met de getuigenissen, maar daar kon de verdediging niet mee akkoord gaan en sommige advocaten dreigden er zelfs mee conclusies neer te leggen. De zitting werd dus geschorst tot donderdagochtend 9 uur.De vraag is maar of donderdag wel gesproken zal worden over Maalbeek. De advocaten van de verdediging krijgen normaal gezien voortaan de motivering van eventuele naaktfouilles van hun cliënt doorgestuurd, en ook de motivering van woensdag en dinsdag zullen ze nog krijgen. De advocaten gaven al aan dat de fouilles van dinsdag en woensdag duidelijk "een systematisch karakter" vertoonden, en wilden eerst bekijken wat er juist in de documenten staat van de federale politie.Voorzitter Massart gaf woensdag meerdere keren aan dat het tijdens de zitting niet zal gaan over de inhoud van de motivering. "Als jullie daar problemen mee hebben, dan moeten jullie in beroep gaan tegen de beschikking van de kortgedingrechter", zei ze. -
Voorzitter Massart: "Het kan zo niet verder"
Assisenvoorzitter Laurence Massart heeft woensdag op de zitting van het proces over de aanslagen van 22 maart 2016 aangegeven dat het hof van assisen het proces ten gronde wil voortzetten en het juridisch-technisch oponthoud omtrent de naaktfouilles achter zich wil laten. "De situatie is ernstig en moet worden gedeblokkeerd, het kan zo niet verder", klonk het bij een wanhopige Massart.
"Het vervolg van de rechtszaak staat op het spel", stelde Massart nog. Net ervoor was commissaris-generaal Marc De Mesmaeker komen getuigen dat de naaktfouilles gebeuren op basis van een individuele risicoanalyse en dus niet langer systematisch en dat de motivering ook zal overgemaakt worden aan de advocaten van de beschuldigden.
Die namen daar echter geen genoegen mee en vroegen bij monde van advocaat Nicolas Cohen, die Bilal El Makhoukhi verdedigt, om een korte schorsing om het bestaan van deze motiveringen te kunnen verifiëren. Massart wenste daar in eerste instantie niet op in te gaan en stelde dat het hof van assisen er "niet is om zich over de motivering te buigen, maar over de inhoud". Waarna ze aangaf dat het vervolg van de rechtszaak op het spel stond.
Uiteindelijk zag Massart zich toch genoodzaakt om het proces te schorsen. Dit omdat Jonathan De Taye, die Ali El Haddad Asufi vertegenwoordigt, aangaf dat hij zijn cliënt in deze omstandigheden niet in eer en geweten kan vertegenwoordigen. Hij dreigde ermee conclusies in te dienen waardoor het proces geschorst zou worden. "Ik wil eerst weten waarom de naaktfouilles nog worden uitgevoerd", zei hij.
Daarop werd het proces verdaagd tot donderdagochtend 9 uur. -
Debat over naaktfouilleren nog niet gedaan
De advocaten van de beschuldigden willen niet verder als ze niet eerst die motivaties in handen krijgen. Tot grote ergernis van voorzitter Massart, die dat geen debat voor haar assisenzaal vindt. Massart: "Weet je wat: ik schors tot morgen 9 uur. Maar weet dat er bevelschrift is dat uw cliënten verplicht om in deze zaal aanwezig te zijn."
-
