NBO - terreurproces Live






-
Getuigenis topman federale politie is voorbij
Voorzitter Massart laat de topman van de federale politie gaan. En ze geeft hem nog eens de boodschap mee: "Dit moet opgelost worden. Denk goed aan de subsidiariteit." Met dat laatste bedoelt ze dat goed moet worden nagegaan of de strenge maatregel van de naaktfouille wel echt nodig is, en of andere maatregelen niet hetzelfde effect zouden kunnen hebben.
-
Voorzitter: "Meneer, u moet dit deblokkeren"
De advocaten vragen nu een korte schorsing, zodat ze de motivaties tot naaktfouille van deze ochtend kunnen krijgen en lezen.
Voorzitter Massart heeft geen zin in een discussie over de inhoud van die motivaties. "Maar", zegt ze erbij: "Meneer de commissaris-generaal, u moet dit deblokkeren." Haar boodschap aan de politie is duidelijk: ze wil dat de discussie over de naaktfouilles stopt en ze verwacht een oplossing. Hoe? Dat blijft echter onduidelijk.
-
Topman federale politie krijgt vuur aan de schenen
De advocaat van Abrini wil weten of ze nu echt een motivatie gaan krijgen waarin concreet staat waarom een naaktfouille nodig is.
De Mesmaeker zegt dat dat zal gebeuren. Het Hof wil weten of die documenten dan ook bestaan voor vandaag en gisteren.
De Mesmaeker bevestigt hun bestaan. En ze zullen zo snel mogelijk doorgespeeld worden aan de advocaten.
Voorzitter: "Wat kan een naaktfouille meer aan veiligheid brengen dan andere maatregelen?" Ze wil weten hoe dat dan gaat.
De Mesmaeker legt uit dat de fouille nu in twee fasen gebeurt. Eerst de bovenkledij uit. Waarna de beschuldigde de armen moet strekken en door zijn haar moet gaan. Nadien mogen de bovenkleren weer aan en moeten de onderkleren uit.
De advocaten willen de documenten van vandaag en gisteren ook graag hebben.
Delphine Paci, de advocate van Abdeslam, zegt te weten dat het geprefabriceerde, stereotiepe motivaties zijn. En ze herhaalt weer dat het recht op een eerlijk proces hier in gevaar is. "Wij staan hier om de rechten van de beschuldigden te verdedigen. Echt te verdedigen." Ze vraagt De Mesmaeker of hij de circulaire ook écht gaat uitvoeren. Naar de geest."
De Mesmaeker: "We gaan de circulaire naleven." -
Voorzitter: "Kunnen die naaktfouilles niet stoppen?"
De voorzitter kiest voor de directe weg: "Kunnen we die naaktfouilles niet stoppen? Dat zou, eerlijk gezegd, voor iedereen handig zijn. Natuurlijk zonder dat de veiligheid in gevaar komt." -
Een bizar gesprek
Voorzitter: "Zijn er opdrachten gegeven om geen dagelijkse naaktfouilles meer te geven? En zijn ze gemotiveerd?"De Mesmaeker zegt dat er geen opdracht is om per definitie dagelijks naakt te fouilleren. De beslissing daarover ligt bij een bevoegde officier.
Voorzitter: "Maar hoe is het praktijk? De beschuldigden zeggen dat er niets veranderd is. Hoe zit het nu?"De Mesmaeker: "Wij willen meewerken aan de voortgang van het proces. Er is elke dag een evaluatie."
Voorzitter: "En kunnen we die zien?"De Mesmaeker: "Voor elke beschuldigde is er een dossier. De evaluatie gebeurt elke dag. Elke dag signeert een officier die individuele evaluatie en motivatie voor de naaktfouille."
Voorzitter: "Ik heb niets in handen. Wordt die evaluatie naar iemand doorgestuurd? Naar het parket? Naar advocaten? En zijn er dan die geen naaktfouille moeten ondergaan?"De Mesmaeker: "Dat hangt af van de dagelijkse evaluatie."Voorzitter: "Hoe zal het morgenvroeg dan concreet gaan?" -
Topman van de federale politie is er
Marc De Mesmaeker, commissaris-generaal van de federale politie, komt toelichting geven. De voorzitter laat hem de eed afleggen. Dan legt ze hem uit wat ze van hem hoopt te vernemen over het transport van de beschuldigden, die nog altijd afwezig zijn.
-
-
Zitting geschorst in afwachting topman politie
Voorzitter Massart krijgt het op haar heupen. Ze legt nog eens uit dat ze in haar assisenzaal geen debat wil over de transports van de beschuldigden. "Ik wil alleen weten of het vonnis van de kortgedingrechter werd uitgevoerd."Maar ze krijgt het debat niet weg uit haar assisenzaal. De advocaten van de slachtoffers willen weten wat de positie is van de advocaten van de beschuldigden. En Delphine Paci, advocaat Abdeslam, neemt het woord en zegt blij te zijn dat er nu een circulaire is. "Maar die wordt gewoon niet correct toegepast door de politie op het terrein. De circulaire zegt dat de kniebuigingen het allerlaatste middel moeten zijn. Maar ze gebruiken die toch gewoon."In afwachting van de topman van de federale politie wordt de zitting geschorst. -
- BREAKING
Voorzitter assisen laat commissaris-generaal federale politie naar zittingszaal roepen
De voorzitter wil even benadrukken dat het probleem van de transports niets te maken heeft met de assisenprocedure, ook al wordt die daardoor wel flink verstoord. Ze zegt ook dat ze het vonnis van de kortgedingrechter nog eens grondig heeft gelezen. "Ik ben niet de beroepsinstantie, ik moet niet uitvoeren, en ik moet niet interpreteren. Maar het is wel een vonnis. De rechter zegt dat het verboden is om systematische naaktfouilles op te leggen met kniebuigingen, zoals die nu worden toegepast. In dat vonnis lees ik: Ze lijken op het eerste zicht een inbreuk op de rechten van de mens, wegens onterend. Door hun dagelijkse en systematische toepassing. Omdat er geen individuele motivatie is. En omdat de politie grote interpretatievrijheid heeft wegens gebrek aan richtlijn. Voor dat laatste is er nu een nieuwe circulaire van de minister. Het is niet aan mij om te oordelen of die goed is, maar ze is er."
"Maar er blijven dus nog twee elementen over. Zijn die fouilles nog altijd systematisch? En zijn ze voldoende concreet en individueel gemotiveerd? Daarover heb ik geen informatie. Die krijg ik ook niet. Ik kan dat dus niet beoordelen. Daarom stel ik voor om de commissaris-generaal van de federale politie te laten getuigen over over de omstandigheden van de transports van de beschuldigden. Ik heb twee vragen. Zijn die naaktfouilles systematisch en zijn ze gemotiveerd? We zullen hem bellen en vragen om zo snel mogelijk te komen. Zodat we voort kunnen" - BREAKING
-
- BREAKING
Geen enkele beschuldigde aanwezig
De beschuldigden zijn niet aanwezig in de assisenzaal. De meerderheid wilde deze ochtend zelfs niet uit zijn cel komen. Enkele anderen, onder wie Salah Abdeslam, weigerden hun onderkledij uit te trekken bij de naaktfouille en gingen dus terug naar hun cel. - BREAKING
-
-
Woensdag getuigenissen van speurders Maalbeek... als transfers niet weer roet in eten gooien
Op het proces van de aanslagen van 22 maart 2016 staan woensdag normaal gezien de getuigenissen van de speurders en hulpverleners op de planning die na de aanslag in het metrostation van Maalbeek ter plaatse kwamen. De vraag is echter of de getuigen vandaag al aan het woord komen, aangezien er opnieuw commotie is over de transfer van de beschuldigden.De getuigenissen hadden normaal gezien dinsdag van start moeten gaan, nadat voor Kerstmis de hulpverleners en speurders aan het woord waren gekomen die als eersten ter plaatse waren in Zaventem. Meteen 's ochtends klaagden de beschuldigden echter opnieuw over hun transfer van de gevangenis naar het Justitia-gebouw, waardoor het uiteindelijk heel de dag over die overbrenging ging.De kortgedingrechter besliste vorige week dat systematische naaktfouilles een schending zijn van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens en dat eventuele fouilles gemotiveerd moeten worden. Volgens de beschuldigden was er dinsdagochtend echter niets veranderd en de advocate van Salah Abdeslam dreigde ermee om conclusies neer te leggen indien de situatie aanhoudt.Uiteindelijk vroeg voorzitter Laurence Massart om contact op te nemen met een verantwoordelijke voor de transfers van de federale politie, maar die wilde dinsdag niet getuigen met ontbloot gezicht. Massart besliste daarop om de zitting te schorsen tot woensdagochtend, in de hoop dat tegen dan een verhoor van de politieagent kan plaatsvinden. De federale politie liet dinsdagavond nog weten dat ze in de namiddag toelichting gegeven heeft bij de ministeriële richtlijn over het gevangenentransport en dat dit "nu verder besproken zal worden in de rechtbank".Dinsdag legden de speurders en hulpverleners die het woord zullen nemen over de situatie in Maalbeek alvast de eed af, zodat hun getuigenis meteen kan starten wanneer de tijd rijp is. -
- NB
Ondanks verbod gaat politie door met naaktfouilles van verdachten terreurproces: “Alsof we vastzitten in absurde sketch”
Het zou eigenlijk over de aanslag in metrostation Maalbeek gaan. Daarom ook dat tientallen nabestaanden in de zaal zaten. Maar het terreurproces ging nog maar eens uitsluitend over de naaktfouilles van de beschuldigden. En dat zal niet de laatste keer zijn, want de politie is vast van plan door te gaan met die fouilles. Lees hier meer (+). - NB
-
Federale politie gaf dinsdagmiddag "toelichting bij ministeriële richtlijn"
De federale politie heeft dinsdagnamiddag toelichting gegeven bij de ministeriële richtlijn over het gevangenentransport van de beschuldigden op het proces over de aanslagen in Zaventem en Brussel. Volgens woordvoerster An Berger zal dit "nu verder besproken worden in de rechtbank". Bij de start van de procesdag hadden verschillende advocaten van de verdediging en beschuldigde Sofien Ayari aangegeven dat de naaktfouilles opnieuw hadden plaatsgevonden, ondanks de uitspraak van de Brusselse kortgedingrechter dat systematische naaktfouilles een schending zijn van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. -
Burgerlijke partijen gaan advocaat van Belgische staat aanschrijven voor uitleg
De burgerlijke partijen gaan de advocaat van de Belgische staat aanschrijven om uitleg te vragen over de positie van de staat in verband met het gevangenentransport. Dat zei Alexandre Wilmotte, die drie slachtoffers vertegenwoordigt. De kortgedingrechter besliste vorige week dat de systematische naaktfouilles een schending zijn van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens, en dat deze enkel nog mogen indien ze gemotiveerd worden. Dinsdagochtend meldden de beschuldigden dat er niets veranderd is, waarna voorzitter Laurence Massart aan de coördinator van de voorstelling van het onderzoek vroeg om de verantwoordelijke voor de transfers bij de federale politie te contacteren. Die wilde uiteindelijk dinsdag niet getuigen met ontbloot gezicht.
Advocaat Wilmotte begrijpt de man op zich wel. Hij zou zo hét gezicht worden van de politie, en alles wat er gezegd wordt, wordt in zijn schoenen geschoven. Daarom kan misschien beter verder gezocht worden naar een persoon die wel wil getuigen, en Wilmotte vindt dan ook de dat de voorzitter de goede beslissing heeft genomen om het proces tot woensdag te schorsen. Ook vindt hij dat Massart er alles aan doet om het proces op een serene manier te laten verlopen. "Eventuele conclusies zouden de procedures veel complexer maken", aldus Wilmotte.
Hij zal zelf ook de Belgische staat aanschrijven, om uitleg te vragen over de positie rond de transfers. "Worden er nog naaktfouilles uitgevoerd, worden die gemotiveerd? Ook wij willen als burgerlijke partijen een antwoord", zegt hij. Ook wijst hij erop dat de rechten van de beschuldigden gerespecteerd moeten worden, maar dat ze de situatie niet mogen misbruiken voor andere doeleinden. Hij heeft er echter ook vertrouwen in dat de situatie zich wel zal oplossen, en dat het proces verder sereen zal verlopen. -
Life4Brussels: "Ceci n'est pas un procès"
Slachtofferorganisatie Life4Brussels noemt de blokkering van het proces surrealistisch. "Ceci n'est pas un procès", zei woordvoerder Gaetan Meuleman. "In Frankrijk ging het wel goed, waarom kan het hier dan niet? Er is een opeenvolging van problemen: eerst was het de beschuldigdenbox, nu het transport van de beschuldigden", zei Meuleman. Volgens hem overheersen er gevoelens van "woede, teleurstelling en verdriet" bij de slachtoffers die aanwezig waren in de zaal. "Sommigen namen speciaal een dag verlof om naar hier te komen."
Een eenduidig antwoord op de vraag wiens fout het is, heeft hij niet. "Maar in de eerste plaats is er de minister van Justitie, die zijn rol te spelen heeft", zei de Life4Brussels-woordvoerder. Voor de voorzitster van het hof, die haar frustraties over de blokkering niet verborg, klonk dan weer lof. Meuleman noemt de situatie "onbegrijpelijk". "Het is een fiasco, we proberen het te begrijpen", klonk het nog. -
Voorzitter maant aan tot "deblokkering" situatie gevangenentransport, proces opgeschort
Assisenvoorzitter Laurence Massart heeft bij de herneming van het proces de politiediensten en het parket opgeroepen om de situatie over de gevangenentransporten te "deblokkeren". "Sinds 30 november discussiëren we eindeloos over de voorwaarden voor het transport. Het proces loopt goed en we zitten op schema, maar de blokkage zit telkens bij de transfervoorwaarden", verklaarde Massart. Het proces werd daarna opgeschort tot woensdagochtend.
Ondanks de beslissing van de kortgedingrechter dat systematische naaktfouilles met kniebuigingen een vernederende behandeling uitmaken, en dus strijdig zijn met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, is er volgens de advocaten van de verdediging en beschuldigde Sofien Ayari dinsdag bij de herneming van het proces na het kerstreces niets veranderd. Assisenvoorzitter Massart vroeg Gregory Moitroux, de coördinator van de presentatie van het onderzoek naar de aanslagen, uiteindelijk om de verantwoordelijken voor het transport te contacteren met vragen over het protocol voor de overbrenging van de gevangenen.
Bij de herneming van het proces iets voor 15 uur bleek echter dat de verantwoordelijke van Directie bescherming van de federale politie een advocaat onder de arm had genomen, en niet wenste te getuigen met ontbloot gezicht. Daarop deed assisenvoorzitter Massart een oproep aan zowel de politiediensten als de procureurs. "Ik nodig de minister, de politiediensten en de advocaten van de verdediging uit om rond de tafel te gaan zitten in een poging om de situatie te deblokkeren. Anders zal het proces zeker vertraging oplopen", aldus Massart, die voor het eerst sinds het begin van het proces geagiteerd overkwam.
De assisenvoorzitter besliste daarop om de zitting op te schorten, en het proces morgen om 9 uur te hernemen. -
- NB
Opnieuw ophef op terreurproces: Salah Abdeslam stuurt zijn kat omwille van naaktfouilles en Mohamed Abrini ontneemt advocaat mandaat om hem te verdedigen
Het proces van de aanslagen van 22 maart 2016 dreigt opnieuw vertraging op te lopen. Meerdere beschuldigden, onder wie Salah Abdeslam, stuurden hun kat omdat ze voor de overbrenging naar de rechtbank opnieuw een naaktfouille moesten ondergaan en Mohamed Abrini ontnam zijn advocaat het mandaat om hem te verdedigen. Lees hier meer. - NB
-
Abdeslam stuurt weer zijn kat
Ook na het verbod op naaktfouilles door de Brusselse rechter zijn de beschuldigden niet allemaal aanwezig. Salah Abdeslam stuurt alweer zijn kat. Ook twee anderen, Ali El Haddad Asufi en Bilal El Makhoukhi, zitten niet in de glazen box. Het is nog niet duidelijk of naaktfouilles nog ook al echt zijn afgeschaft.
De jury is er na de week schorsing wel. Alle overblijvende juryleden zijn aanwezig. En dat is duidelijk een geruststelling voor voorzitter Laurence Massart. -
- NB
FOD Justitie bekijkt of ze in beroep gaat tegen beschikking over naaktfouilles van beschuldigden
De FOD Justitie respecteert de beslissing van de kortgedingrechter over de dagelijkse naaktfouilles van de beschuldigden van het proces van de aanslagen van 22 maart 2016, maar bekijkt ook of ze in beroep zal gaan tegen de beslissing. Dat zegt ze in een reactie. Lees hier meer. - NB
-
- BREAKING
Rechter beslist: beschuldigden terreurproces mogen niet meer naakt gefouilleerd worden
De beschuldigden op het grote terreurproces rond de aanslagen van 22/3 mogen niet meer naakt gefouilleerd worden. Dat heeft de Brusselse kortgedingrechter beslist. Een blinddoek kan wel nog. Lees hier meer. - BREAKING
-
- NB
“Ik kan toch geen kalasjnikov verstoppen in mijn slip”: rechter moet oordelen of dagelijkse naaktfouille in terreurproces wettelijk is
Is het te vernederend om elke dag voor de ogen van drie agenten drie keer naakt door de knieën te gaan? Daarover moet de Brusselse kortgedingrechter voor het einde van het jaar oordelen. De beslissing kan grote gevolgen hebben voor het verloop van het Brusselse terreurproces. Lees hier meer (+). - NB
-
"Veiligheidsmaatregelen tijdens transporten zijn geen schending mensenrechten"
De veiligheidsmaatregelen die genomen worden tijdens de overbrenging van de beschuldigden schenden op geen enkele manier de mensenrechten. Ze zijn noodzakelijk voor de veiligheid van het proces en zijn proportioneel. Dat heeft meester Bernard Renson, de advocaat van de Belgische staat, gepleit voor de kortgedingrechter.
"Dit is een proces dat op alle vlakken alle gekende proporties overschrijdt", zei de advocaat. "Omwille van de feiten die behandeld worden, omwille van het aantal slachtoffers, de mediabelangstelling, de persoonlijkheid van de beschuldigden. Dat proces moet in maximale veiligheidsomstandigheden kunnen verlopen. De politie moet kunnen vermijden dat de beschuldigden ontsnappen, al dan niet met hulp van buitenaf, en kunnen vermijden dat magistraten, jury, en publiek het doelwit worden van wraakacties."
Het OCAD heeft het dreigingsniveau voor de zittingen van het proces en het transport van de beschuldigden bepaald op 3, het op één na hoogste, aldus de advocaat. "In die omstandigheden wordt de beschuldigden een riem aangedaan voor de handboeien, een kogelwerende vest, en een blinddoek, en ondergaan ze een naaktfouille. Die fouille wordt met het grootste respect uitgevoerd, door een beperkt aantal politiemensen, zonder enig fysiek contact."
Meester Renson wees er ook op dat naaktfouilles op zich niet illegaal zijn. "Ze zijn voorzien door de Wet op het Politieambt, als de politie iemand naar de cel brengt. Hier worden ze dagelijks naar de cel in het Justitia-gebouw gebracht. Een naaktfouile is de enige manier om na te gaan of ze geen gevaarlijk voorwerp bij hebben dat niet uit metaal gemaakt is, zoals een mes dat gemaakt is uit een tandenborstel of een brillenpoot." Nog volgens de advocaat wordt er ook dagelijks een evaluatie gemaakt over de noodzakelijkheid van de maatregelen. -
Abrini: "In Parijs werden we gerespecteerd, hier worden we behandeld als dieren"
"In Parijs werden we gerespecteerd en kwamen we sereen op ons proces aan, hier worden behandeld als dieren." Dat heeft Mohamed Abrini gezegd op het kort geding dat zes beschuldigden hebben ingesteld tegen de Belgische staat. "In Parijs werd alles gedaan om ons in goede omstandigheden op het proces te krijgen, hier wordt al hysterisch gedaan over een balpen en slaat de politie al in paniek als ik aan mijn enkel krab."
"Maskerade, hysterie, paranoia, dat zijn de woorden die bij me opkomen", zei Abrini. "In Parijs waren er geen naaktfouilles, kregen we geen blinddoek aan, was er geen luide muziek. Hier lijkt het alsof de politie ons wil vernederen, en worden we behandeld als dieren. We worden in onze cel al gefouilleerd door de cipiers, nadien gaan we door een metaaldetector. Welk mes zou ik dan kunnen bij hebben, als ik alleen maar plastic bestek krijg?"
"We weten dat we hier een strenge straf gaan krijgen, we weten dat we hier niets meer te winnen of te verliezen hebben", ging Abrini verder. "We willen alleen in alle sereniteit ons verhaal kunnen doen, en antwoorden op de vragen van de slachtoffers." -
Beschuldigden eisen einde aan systematische naaktfouilles en blinddoeken
De zes beschuldigden die een kort geding hebben ingesteld tegen de Belgische staat, eisen dat ze bij hun overbrenging naar de assisenzaal niet systematisch zouden onderworpen worden aan naaktfouilles, en niet systematisch zouden geblinddoekt worden. Dat hebben hun advocaten gepleit voor de kortgedingrechter. Volgens de advocaten van de beschuldigden zijn die maatregelen strijdig met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
"We voeren hier geen chantage uit", zei meester Delphine Paci, advocaat van Salah Abdeslam. "We vragen alleen de mogelijkheid om een sereen proces te hebben, met een serene uitspraak. Dat is ook in het belang van de slachtoffers. We vragen ook niet dat er nooit naaktfouilles zouden uitgevoerd worden, we vragen alleen een verbod op systematische naaktfouilles."
Naaktfouilles kunnen, maar alleen als ze nodig en proportioneel zijn, aldus de advocate. "Ze kunnen alleen uitgevoerd worden als geen enkele andere maatregel mogelijk is. Maar onze cliënten zitten in de gevangenis in een uitermate streng veiligheidsregime, in totale isolatie, waarbij ze elk voorwerp dat ze in hun cel willen gebruiken, na gebruik meteen moeten teruggeven. Ze worden in een extreem beveiligd transport overgebracht naar dit gerechtsgebouw, waar dagelijks bijna 100 politie-agenten aanwezig zijn."
Volgens meester Paci heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens al meermaals geoordeeld dat systematische naaktfouilles een inbreuk betekenen op artikel 3 van het EVRM, het verbod op vernederende en onmenselijke behandelingen, en dus verboden zijn, zeker als het gaat om personen die in de gevangenis al een verstrengd veiligheidsregime ondergaan. "Ook de federale ombudsman en de Centrale Toezichtsraad voor het Gevangeniswezen hebben zich al meermaals in die zin uitgesproken" klonk het. -
Advocaat: "Te veel is te veel"
"Onze cliënten zijn geen diva's die hier overdreven eisen komen stellen", pleitte meester Jonathan de Taye, advocaat van Ali El Haddad Asufi. "Ze beseffen perfect in welke situatie ze zich bevinden. Maar te veel is te veel. Ze zitten in een cel die volledig kaal is, in de hoge veiligheidsafdeling van de gevangenis van Haren, een "gevangenis binnen de gevangenis". Na hun naaktfouille moeten ze twintig meter afleggen naar het gepantserd voertuig waarin ze naar dit gerechtsgebouw worden overgebracht, en zelfs voor die korte afstand wordt hen een blinddoek aangedaan."
Volgens meester De Taye was er tijdens het assisenproces in Frankrijk over de aanslagen in Parijs geen sprake van naaktfouilles met inspectie van de anus, droegen de gedetineerden tijdens hun transport geen blinddoek, en werden ze niet overgebracht in gepantserde voertuigen. "Hier, in Brussel, heeft een wetsarts officieel vastgesteld dat mijn cliënt verwondingen aan de hals vertoonde, hoewel de politie beweert dat hij niet gewurgd werd", ging de advocaat verder. "Hier wordt mijn cliënt bijna gedwongen te weigeren mee te werken aan zijn eigen proces, en dat in een zogenaamde rechtsstaat." -
Advocaat: "Beschuldigden ondergaan vernedering na vernedering"
De beschuldigden die dagelijks worden overgebracht naar het assisenproces, ondergaan elke dag vernedering op vernedering. Dat heeft meester Stanislas Eskenazi gezegd op het kort geding dat zes beschuldigden hebben ingesteld tegen hun transportomstandigheden. "De overheid zwaait nu zelfs met een document waarin uitspraken van mijn cliënt compleet verdraaid worden", aldus de advocaat, die duidelijk boos is.
"Ik ken Mohamed Abrini sinds 8 april 2016, de dag van zijn arrestatie, en heb hem sindsdien zien evolueren", pleitte meester Eskenazi. "Ik heb gezien hoe hij in Parijs heeft meegewerkt aan zijn proces, hoe hij de rechtsstaat heeft gerespecteerd. Maar in alle fases van de procedure heeft het recht ook gezegevierd op de emotie, laatst nog met de discussie over de boxen in deze zaal. Alleen moeten we blijven aanklagen hoe onze cliënten behandeld worden tijdens hun overbrenging naar dit gerechtsgebouw."
Volgens meester Eskenazi werd Abrini aan hetzelfde regime, met naaktfouilles, blinddoek, en harde muziek, onderworpen wanneer hij tijdens het onderzoek naar het bureau van de onderzoeksrechter werd gebracht voor zijn verhoor. "De onderzoeksrechter liet hem na zijn aankomst bij haar telkens minstens een uur op adem komen, omdat ze besefte wat hij had doorgemaakt tijdens zijn transport", ging de advocaat verder. "In Parijs waren de omstandigheden minder streng, we begrijpen niet waarom hij vandaag zo behandeld wordt en dagelijks vernederd wordt."
Volgens de advocaat zwaait de overheid nu met een document waaruit moet blijken dat Mohamed Abrini ermee zou gedreigd hebben een mes te verbergen in zijn anus. "Dat is een complete verdraaiing van zijn woorden", zei meester Eskenazi. "In een moment van boosheid heeft hij gezegd dat hij zou ontploffen als dit verderging. Hij heeft gezegd "alsof ik een mes tussen mijn billen zou gaan verbergen", wat hij dus duidelijk niet ging doen." -
- NB
Haar kindjes zaten beschut in speelgoedhelikopter, zij overleefde de explosie niet: speurders tonen slachtoffers van aanslagen Zaventem en hoe ze stierven
Zestien dodelijke slachtoffers vielen er tijdens de terreuraanslag op de luchthaven van Zaventem. In de assisenzaal kwamen de speurders die slachtoffers een na een voorstellen aan de jury. En daarbij toonden ze ook de harde beelden van hoe ze die slachtoffers gevonden hebben. Lees hier meer (+). - NB
-
Uiteenzetting over onderzoek gaat begin januari voort
De uiteenzetting over het onderzoek naar de aanslagen van 22 maart 2016 gaat voort op dinsdag 3 januari, met de getuigenissen van de speurders die de eerste vaststellingen deden na de ontploffing in Maalbeek. Het hof neemt zoals aangekondigd een week vakantie, nadat woensdag de uiteenzettingen over het onderzoek naar de aanslagen van start gingen.Begin januari gaan de presentaties voort, te beginnen met die over de eerste vaststellingen in Maalbeek. Daarna zal worden overgegaan naar de tweede fase van de presentatie, die over het begin van het onderzoek zelf. Daarin komen ook de plaatsen aan bod waar de aanslagplegers samenkwamen om hun plannen te smeden en de safehouses, waar ze zich louter verschuild zouden hebben. Een laatste fase tot slot behandelt specifieke thema's, zoals de kamikazes of de laptop die gevonden werd in de buurt van het appartement van de Max Roosstraat in Schaarbeek. De presentatie zou vier tot vijf weken in beslag nemen.Vrijdag wordt, volledig los van het assisenproces, bovendien het kort geding behandeld dat zes beschuldigden hebben aangespannen tegen minister van Justitie Vincent Van Quickenborne vanwege de omstandigheden van hun transfer van de gevangenis naar het Justitia-gebouw. De voorzitter stelde de getuigenissen van de slachtoffers, die normaal gezien vanaf deze week gepland waren, uit tot later, zodat de uitkomst van die procedure afgewacht kan worden. Beschuldigden Mohamed Abrini en Ali El Haddad Asufi gaven namelijk aan niet te willen spreken, zolang de transferkwestie niet is opgelost. -
Beschuldigde die vrij verschijnt door politie de assisenzaal uit gezet
Terwijl de leden van het identificatieteam op het Terreurproces een overzicht gaven van de slachtoffers in de luchthaven van Zaventem kwam het tot een incident met Ibrahim Farisi, een van de twee beschuldigde broers die als vrije mannen het proces volgen. 's Morgens waren de twee al naar buiten gegaan op het moment dat er foto's van de slachtoffers werden getoond. Ibrahim Farisi liet achteraf verstaan dat hij vindt dat hij daar allemaal niets mee te maken heeft.'s Middags zat hij terug in de zaal. Zichtbaar kwaad. Tijdens de getuigenis van het identificatieteam liep Ibrahim naar buiten. Hij kwam met veel misbaar weer binnen. En wilde toen met nog meer misbaar weer naar buiten. Roepend. En op andere manieren proberend het woord te nemen."Het is hier geen markt. U hebt het woord niet", zei de voorzitter. Waarop ze de politie de opdracht gaf Ibrahim Farisi de zaal uit te zetten. Een poging van zijn broer Smail om hem te kalmeren had geen enkele zin.Afwachten of het incident nog een staart krijgt.Ibrahim Farisi -
"Waar de luchthaven altijd vol leven is, waren er nu enkel slachtoffers"
Twee experts van de Disaster Victim Identification (DVI) hebben donderdag op het proces over de aanslagen van 22 maart 2016 meer uitleg gegeven over hun werk na de aanslagen. De jury kreeg vooraf een gedetailleerde uitleg over de werking van DVI, van de dood van de slachtoffers tot de identificatie. DVI maakt deel uit van de Federale Politie en wordt ingeschakeld bij rampen, ongevallen en moordzaken. De taak van het DVI bestaat erin slachtoffers terug te vinden, te bergen en te identificeren. Die identificatie gebeurt door onder meer vingerafdrukken, het gebit of DNA-stalen van het slachtoffer te vergelijken met gegevens van een vermiste persoon.De dodelijke slachtoffers van de aanslag op de luchthaven werden naar het Universitair zekenhuis van Leuven gebracht ter identificatie. Die duurde twee dagen voor de 14 slachtoffers die ter plaatse stierven en de twee daders. Er bezweken ook twee andere slachtoffers in andere ziekenhuizen, maar die heeft de DVI niet onderzocht. De DVI onderzocht naast de lichamen ook 600 menselijke resten.Door voorzitter Laurence Massart gevraagd naar hun gevoel toen ze op de luchthaven aankamen, antwoordde een van hen dat het haar een heel bevreemdende indruk gaf: "Iedereen kent de luchthaven van Zaventem als een plaats waar het bruist van het leven. Mensen vertrekken op reis, gaan eerst nog iets drinken of eten, kopen, ze zijn in de weer. Toen wij aankwamen, waren er enkel slachtoffers en chaos", zo zei de vrouw. "Ik vergeet nooit de achtergelaten gsm's, die ook de dagen erna bleven bellen. En het stof, dat neergedwarreld was op alles."De DVI-experts eindigden hun betoog met het overlopen van de 16 slachtoffers en de manier waarop zij werden geïdentificeerd. In de meeste gevallen gebeurde dat op basis van het gebit en secundaire kenmerken zoals uiterlijke kenmerken en kleding. -
- NB
“Niets werkt hier nog”: rechters, advocaten, tolken en magistraten zijn problemen met overbrenging van gedetineerden kotsbeu
De frustraties bij advocaten, rechters, magistraten en tolken binnen het Brusselse justitiepaleis lopen verder op. Dagelijks zijn er problemen met de overbrenging van gedetineerden, waardoor de zittingen bijzonder stroef verlopen. Vanmorgen bleek een aangehouden verdachte “vergeten” in de gevangenis. “Niets werkt hier nog!”, reageert advocaat Nathalie Galant. Lees hier meer (+). - NB
-
Mohamed Abrini is teruggekeerd naar de zaal
Beschuldigde Mohamed Abrini is na de ochtendpauze teruggekeerd naar de Justitia-zaal voor het proces. Zijn advocate verklaarde dat Abrini toch wenst deel te nemen aan de zitting, zonder extra commentaar te geven. Voorzitter Laurence Massart nam akte van die beslissing. Donderdagochtend vroeg Abrini nog samen met Osama Krayem om teruggebracht te worden naar het cellencomplex van het Justitia-gebouw.
Mohamed Abrini heeft de afgelopen drie weken meer niet dan wel in de beschuldigdenbox gezeten. Op 5 december, de eerste dag van het proces, klaagde hij als eerste de omstandigheden van de overbrenging vanuit de gevangenis naar de rechtbank. Hij laakte onder meer de naaktfouilles en de "satanische muziek" die gespeeld wordt tijdens de rit naar het gerechtsgebouw.
Donderdagvoormiddag komen speurders aan het woord die de eerste vaststellingen deden na de aanslagen op de luchthaven. Abrini, de "man met het hoedje", was ook naar de luchthaven gereisd met een reiskoffer met een bom, maar liet die niet ontploffen en vluchtte weg. Uiteindelijk liet de ontmijningsdienst van het leger Dovo de bom gecontroleerd ontploffen. -
Politie-inspecteur: "We hebben risico's moeten nemen"
De speurders van het labo van de technische en wetenschappelijke politie hebben risico's moeten nemen tijdens de eerste vaststellingen op de luchthaven van Zaventem na de aanslagen. Dat zegt de inspecteur verantwoordelijk voor het labo. De speurders beschrijven donderdagvoormiddag de zware schade in de luchthaven na de twee ontploffingen en welke slachtoffers aangetroffen werden. In de zone 11, waar Ibrahim El Bakraoui de eerste bom liet ontploffen, was onder meer een muur ingestort. "Het was moeilijk werken voor ons, omdat we niet wisten of er zich nog koffers onder het puin bevonden waar mogelijk explosieven inzaten", aldus de speurder. "We hebben risico's moeten nemen tijdens ons werk."
Het werk werd ook bemoeilijkt door 10 à 20 mensen die op het moment van de vaststellingen nog in de vertrekhal arriveerden. Zij bevonden zich op een andere verdieping of hadden zich verstopt. "Dat was geen ideale situatie", aldus de speurder. Tijdens het betoog beschrijft de speurder ook met behulp van foto's de zware schade in de vertrekhal. "Het plafond was helemaal vernield, we hebben kledingstukken en valiezen aangetroffen in het plafond", zei hij onder meer.
Ook overloopt hij waar de dodelijke slachtoffers zijn aangetroffen, met vaak zeer expliciete foto's. Voorzitter Laurence Massart had woensdag de speurders opgeroepen om te waarschuwen voor shockerende beelden, zodat de burgerlijke partijen op de hoogte zijn en eventueel de zaal kunnen verlaten. De broers Smail en Ibrahim Farisi, die als vrije mannen verschijnen en dus niet in de beschuldigdenbox moeten zitten, verlieten de zaal voor de foto's van de slachtoffers getoond werden. -
"Totale chaos bij aankomst op luchthaven"
De inspecteur van het laboratorium van de technische en wetenschappelijke politie, die een uur na de aanslagen op Brussels Airport ter plaatse kwam, beschreef de totale chaos op de luchthaven. "Het leek wel een oorlogszone, het was totale chaos. Sommige collega's verkeerden in shock. We hebben ons onmiddellijk ter plaatse proberen te organiseren. Maar de coördinatie verliep heel moeilijk, het contact met de centrale in Brussel was bijna onmogelijk door problemen met het gsm-netwerk. Ook met ASTRID, de gespecialiseerde telecomoperator voor de hulp- en veiligheidsdiensten in België, waren er problemen", zo beschreef de inspecteur. "Pas nadat ontmijningsdienst DOVO ter plaatse was, om 9.15 uur, gingen we zelf ook naar de plaats delict om de eerste vaststellingen te doen."
Uiteindelijk konden de speurders pas om 11.30 uur echt aan de slag, omdat ze verschillende keren moesten evacueren vanwege valse berichten over een bomauto of een schutter op het terrein. "Op dat moment wisten we ook nog niet dat er een derde bom was, dat wisten we pas rond de middag, en dan moesten we opnieuw evacueren." De bom werd rond 14 uur geneutraliseerd.
Het labo bakende verschillende zones af om in te werken. Drie binnen de luchthaven, maar ook een buiten, omdat verschillende overleden slachtoffers naar buiten waren gebracht door hulpverleners. -
Politie-inspecteur: "Geen typische plaats delict"
De plaats delict op Brussels Airport na de aanslagen was geen typische zoals we die gewend waren. Dat heeft een van de politie-inspecteurs die deel uitmaakte van het 'tactisch onderzoek' uitgelegd op het proces. "Het was een atypische plaats delict. We konden daardoor niet te werk gaan zoals we dat gewoonlijk doen. Atypisch door de omvang, waardoor we moesten de scène moesten opsplitsen in delen. Atypisch ook door het feit dat er duizenden mensen aanwezig waren in de luchthaven, die alles lieten staan en vluchtten, wat begrijpelijk is. Atypisch door de honderden hulpverleners (militairen, agenten, burgers, ...). En ook atypisch door het feit dat sommige dodelijke slachtoffers teruggevonden werden buiten de hal waar de aanslagen plaatsvonden", zo legde de man uit.
Gisteren ging het op het assisenproces voor het eerst echt over de feiten van 22 maart 2016, en dan specifiek over de aanslag op Brussels Airport. De hulpverleners die als eersten ter plaatse kwamen, gaven al een beeld van de chaos die ter plaatse heerste. Ook een specialist van de ontmijningsdienst kwam al aan het woord over de gebruikte explosieven. Vandaag komen de politieagenten aan het woord die de eerste vaststellingen deden op de luchthaven.
Net als woensdag kwam beschuldigde Salah Abdeslam niet opdagen in de rechtbank. Hij was begin deze week ziek, woensdag kreeg het hof een weigering om te verschijnen, waarover zijn advocaten geen commentaar wilden geven. Mohamed Abrini en Osama Krayem verlieten ook opnieuw de beschuldigdenbox, en laten zich vertegenwoordigen door hun advocaten. -
- NB
“We waren 100 procent klaar om te vechten”: militairen, agenten en hulpverleners getuigen over de eerste uren na aanslag op Zaventem
“Een oorlogszone”, noemden ze het, de militairen, politiemensen en hulpverleners die vlak na de ontploffingen naar de vertrekhal van de luchthaven snelden. Kamikazes hadden er zichzelf opgeblazen, er lagen slachtoffers met de meest verschrikkelijke wonden, er hing een beangstigende stilte die doorbroken werd door gekerm. “En niemand wist of het voorbij was.” Lees hier meer (+). - NB
-
"In de toiletten vond ik een jongetje van elf. Totaal in shock"
Commissaris Jean-Pierre Devos van de luchthavenpolitie in Zaventem vertelde de rechtszaal woensdag hoe hij de dag beleefd heeft. Hij herinnert zich hoe hij in het politiekantoor tegenover de terminal de eerste knal hoorde. ‘Mijn eerste reactie was: is dit het geluid van een vertrekkend vliegtuig? Want dit is wel heel raar.’ Bij de tweede knal was het voor hem meteen duidelijk dat het niet om een ongeluk ging. De aanslagen in Parijs zaten in zijn achterhoofd.Buiten, voor de terminal, stootte hij op wat hij 'ramptoeristen' noemt: 'Mensen zijn uit het gebouw gelopen en bleven kijken naar het gebouw en namen foto’s.' Nadat hij de straat had geëvacueerd, is hij de vertrekhal binnengegaan. 'Ik kan me nog goed de geur herinneren van de explosieven, het vuur in de vertrekhal.' De sfeer omschreef hij op vraag van de voorzitter als 'een vreemde stilte. Met overal geroep van de slachtoffers'.Een filmpje van een taxichauffeur die op zoek was gegaan naar zijn zoon die in de terminal werkte, schetst die sfeer. 'Het zijn beelden die tonen wat wij die dag te zien kregen', aldus Devos. Op de beelden zie je de vernieling in de vertrekhal, een verloren kind krijst verweesd voor zich uit, slachtoffers roepen en kermen van de pijn. De taxichauffeur roept de naam van zijn zoon.Devos vertelt hoe hij samen met zijn collega's iemand probeert te bevrijden vanonder een gipsen muur. Door de omvang van de muur verliep dat moeilijk, maar uiteindelijk zijn ze erin geslaagd. Na een snelle rondgang in de terminal, stoot de commissaris in de toiletten op een Amerikaans jongetje van elf. 'Volledig in shock.' 'Ik heb dan geprobeerd om hem zo snel mogelijk met zijn mama en papa te herenigen.' -
Brandweermajoor doorstond doodsangsten
Op het proces over de aanslagen in Zaventem en Brussel heeft een brandweermajoor van de zone Vlaams-Brabant getuigd over de zeer uitzonderlijke en chaotische interventie op de luchthaven. "Er zijn hulpverleners bij wie de beelden nog steeds regelmatig terugkomen."De brandweerman benadrukte in zijn getuigenis meermaals het hoogst uitzonderlijke karakter van de interventie op 22 maart 2016 op de luchthaven. "In mijn 36-jarige carrière had ik dit nog nooit meegemaakt", zei hij. Het was de "eerste en hopelijk enige keer" dat hij zijn hele korps van 700 mensen moest oproepen.Bijzonder was ook de dreiging waaronder de hulpverleners moesten werken. Tot twee keer toe moesten ze vluchten omdat er berichten waren over een schutter of een bomauto. Die meldingen bleken niet te kloppen, maar veroorzaakten wel angst. Op een zeker moment moesten de hulpverleners plat op de grond gaan liggen, denkende dat ze tussen een bom en een schutter waren beland. "Daar maakte ik voor mezelf uit: dit is het einde."Hulpverleners moesten door die dreiging op een bepaald moment ook hun slachtoffers achterlaten. "Dat past niet bij het DNA van een hulpverlener", aldus de majoor. De instructie geven om weg te gaan van de slachtoffers "was een van de moeilijkste beslissingen uit mijn carrière", zei hij.Ook de derde, niet ontplofte bom in de vertrekhal maakte indruk. Die werd pas ontdekt toen de evacuatie al volop bezig was. "De hulpverleners vragen zich tot op vandaag nog af of de derde bom bedoeld was om hen te treffen. Velen hebben er naast gestaan, of er rond gelopen om slachtoffers te evacueren", getuigde de brandweerman. -
Luchthavengebouw was "oorlogszone", slachtoffers hadden "oorlogswonden"
De legerkapitein die de leiding had over de militairen die patrouilleerden in het luchthavengebouw in Zaventem heeft de situatie er na de aanslagen omschreven als een "oorlogszone". De slachtoffers hadden "oorlogswonden", zei de man woensdag ook op het assisenproces over de aanslagen van 22 maart 2016.Legerkapitein N.P. voerde het peloton van 28 militairen aan dat omwille van de Operatie Vigilant Guardian ten tijde van de aanslagen patrouilleerde in Brussels Airport. Hij had er als pelotonchef net een nachtshift op zitten toen hij kort voor 8 uur gewekt werd door een knal in het commandocentrum waar de militairen na hun shift sliepen.N.P., die er zich eerder over beklaagd had dat zijn commandocentrum ingericht was op een gevaarlijke plek op de benedenverdieping van de luchthaven, op de parking, dacht aanvankelijk dat een bus tegen de container was gereden. "Ik dacht dat ik gelijk had gekregen", zei N.P.Maar bij de tweede knal realiseerde hij zich dat er meer aan de hand was en riep hij: "Te wapen!" Zijn manschappen kregen toestemming om hun wapens te laden en zo nodig te gebruiken. -
"Militairen hebben levens gered met hun tourniquets"
Volgens Dirk Keymolen hebben de militairen verschillende levens gered door afgerukte ledematen af te binden met hun tourniquets. "In de ambulances lag dat niet. Tourniquets worden alleen gebruikt in oorlogssituaties. Maar hier hadden we te maken met oorlogswonden. Gelukkig waren die militairen er." -
"Moeilijkste beslissing uit mijn leven"
Dirk Keymolen van de brandweer Vlaams-Brabant vertelt hoe hij nooit eerder zo'n situatie had gezien als die dag aan de luchthaven. Met mensen die naar buiten werden gedragen met afgerukte ledematen. "Toen ik arriveerde, kwam in mezelf zelfs heel even de gedachte op om in achteruit te schakelen en weg te rijden. Maar natuurlijk was dat geen optie. Ik ben hulpverlener. Het is mijn taak om mensen te helpen. Ik had vooraf wel al met mijn vrouw gebeld, vrezend dat het misschien wel de laatste keer zou zijn dat ik haar zou horen. Zo onvoorspelbaar was de toestand die dag."Zo was er op een bepaald moment sprake van een verdachte schutter op het dak. "Ik ben dan voor het eerst in mijn leven moeten vluchten tijdens een interventie. Maar we konden niets anders dan weglopen,. Tot de politie de situatie weer veilig verklaarde." Het bleek uiteindelijk een misverstand."Ik heb die dag ook de moeilijkste beslissing uit mijn leven moeten nemen. Ik moest de hulpverleners de opdracht geven om de medische post te verlaten en hun slachtoffers achter te laten, omdat er plots sprake was van een bomauto. Dat moet voor die slachtoffers verschrikkelijk zijn geweest. Ze kregen eindelijk hulp, en plots vertrok die hulp weer. Gelukkig werd de toestand snel weer veilig verklaard, zodat we onze plicht weer konden doen." -
Oorlogszone zonder regels
De voorzitter wil weten waarom hij de vertrekhal als een "oorlogszone" zag.
"Omdat alles daar mogelijk was. Het was een plek waar chaos heerste en er geen regels meer waren. Niemand wist wat er aan de hand was. Je kon niet voorspellen wat er zou gebeuren. Wie er wat zou doen", zegt de pelotonchef. Hij vertelt ook hoe warm het was, alleen al door de adrenaline. "Wij waren echt klaar om te vechten."En hij herinnert zich ook "een zware stilte". -
"Meteen duidelijk dat werk van kamikaze"
De pelotonchef stuurde al zijn manschappen in de richting van de ontploffingen. Zelf probeerde hij vanuit zijn commandopost overzicht te houden. Via de politieradio klonk het woord "Amok", wat betekent dat er mogelijks iemand mensen probeert neer te schieten. "Het is een woord dat betekent dat er meteen moet worden ingegrepen en binnengevallen, want dat er direct gevaar is voor nieuwe slachtoffers."Maar de vertrekhal bleek een zone waarin het heel moeilijk werken en bewegen was, door de vele vernielingen. De soldaten hebben meteen beslist om naar de slachtoffers te gaan en te helpen.
Finaal heeft ook de pelotonchef zelf instinctief beslist om ook zelf naar de vertrekhal te gaan. Met alle beschikbare mensen. "Voor mij was het meteen duidelijk dat er een kamikaze-aanslag was geweest."
"Ik ben beginnen roepen naar mijn soldaten, om orders te geven. Ik moest ze uit hun mentale tunnel halen, en ervoor zorgen dat we meer gestructureerd begonnen te werken. Wetende dat er een gevaar was voor nog een derde ontploffing. Het was vooral ook zaak om de mensen weg te krijgen die niet aan het helpen waren, maar die stonden te filmen, of die compleet in shock bevroren waren. Het was een surrealilstische situatie. De man aan de uitgang van de parking wil zelf een tijdlang de slagboom niet openen, omdat hij geen ticketjes kon valideren."
-
"Militairen kregen het recht om te schieten"
De pelotonchef van de militairen op de luchthaven komt als tweede getuige aan het woord. Hij vertelt hoe hij in 2015-2016 met zijn peloton op missie was in Mali. "Toen we in februari 2016 terugkeerden was het land veranderd. Er waren aanslagen geweest in Frankrijk. Wij hadden dat van beleefd. Maar we merkten dat de mensen hier veel ongeruster en waakzamer waren geworden."Die bewuste dag 22 maart was hij verantwoordelijk voor de bewaking van het luchthavengebouw. De moeilijkste plek was voor hem de vertrekhal, "waar het altijd een beetje chaos is".Hij geeft een overzicht van hoe de operatie op de luchthaven georganiseerd was. Met 14 militairen constant aan de slag. Werk dat hij en zijn mannen niet gewoon waren. Hijzelf was de dag van de aanslagen om 6 uur 's morgens gaan slapen. De eerste knal was volgens hem een bus die tegen de container was gereden, die dienst deed als commandopost voor de militairen. Een eerste reactie, want al snel was duidelijk dat er iets heel anders aan de hand was. Toen werd het meteen bittere ernst."Ik riep toen 'te wapen'. Mijn manschappen kregen de toestemming om hun geweren te wapenen en zonodig te gebruiken."