Verschillende beschuldigden vragen een kopie van de akte van beschuldiging, om beter te kunnen volgen. Ze zouden ook graag nota's willen nemen. Vraag is nu of het wel veilig is hen een potlood of balpen te geven?

Dat wordt onderzocht. Maar ondertussen begint de voorlezing van de akte alvast. We zijn vertrokken voor een voorlezing van bijna 500 pagina's door het openbaar ministerie, wat drie dagen in beslag zal nemen.

Voor de voorlezing van de akte van beschuldiging kan beginnen, laat de voorzitter de juryleden eerst de eed afleggen. Ze maakt van de gelegenheid gebruik om nog eens uit te leggen wat van een jury wordt verwacht.
Ze moeten tot een coherent en onderbouwd oordeel komen, en ze mogen zich daarvoor alleen baseren op wat ze in de assisenzaal horen. En ze moeten onafhankelijk zijn, en onpartijdig. "Maar zonder naïef te zijn."

"U wordt geacht hier in deze zaal alleen te luisteren. Maar buiten de zaal mag u met de andere juryleden zoveel praten als u wil over wat u hoort", legt de voorzitter uit. "U mag natuurlijk niet praten met de partijen. Al mag u natuurlijk wel een beleefde goeiedag zeggen. Maar niet meer. Ik zal jullie alvast met rust laten. En ook met derden mag u niet over de feiten praten. Zij zullen natuurlijk een mening hebben. Maar op dat vlak moet u in een ivoren toren blijven. Dat is frustrerend. Bescherm uzelf, om vrij te blijven in uw oordeel. U moet ook de pers niet lezen om te weten wat u moet oordelen." 

Ze vraagt de juryleden om tijdens de zittingen ook geen gebaren te maken die een mening kunnen verraden, of diep te zuchten. Ze moeten ook uitdrukkingen als "ik denk" bannen, want dat verraadt hun opinie. Ze belooft wel dat de juryleden na de zittingen psychologische ondersteuning kunnen krijgen. Maar pas na de zittingen. "U zal dan sowieso moeten herstellen van alle adrenalinestoten die u hier gaat krijgen."

De voorzitter heeft nog een bericht over de jury. Het eerste jurylid heeft bij de namenlijst van de burgerlijke partijen gisteren een naam gehoord die hij kent. Hij wist niet dat die vrouw burgerlijke partij was. Toch voelt hij zich in staat om onpartijdig te oordelen. De voorzitter wil nu de mening van de andere partijen. Het openbaar ministerie ziet alvast geen bezwaar.

Ook morgen zit onze reporter Steven De Bock in de rechtszaal in Brussel. U kunt hier dan opnieuw alle ontwikkelingen live volgen. 

Na een eerste dag met veel uitleg en administratie, zoals de identificatie van de burgerlijke partijen, start voorzitter Laurence Massart dinsdag met uitleg over de eed die de juryleden vorige week hebben afgelegd. Daarna starten federale procureurs Bernard Michel en Paule Somers met de voorlezing van de akte van beschuldiging, de samenvatting van het onderzoek van het openbaar ministerie. Die telt 469 bladzijden en de voorlezing ervan zal volgens de planning drie dagen in beslag nemen. 

De zitting in Brussel zit erop voor vandaag. Na het controleren van de identiteit van de burgerlijke partijen en hun advocaten vond de voorzitter het genoeg geweest. 

Morgen zal er gestart worden met het voorlezen van de akte van beschuldiging. Dat zal mogelijk meerdere dagen in beslag nemen. 

Terwijl de voorzitter en haar assessoren een voor een de namen van de 1.000 burgerlijke partijen afroepen, zitten enkele slachtoffers te bevriezen in de nevenzalen van het assisenhof. Het is bijzonder koud in sommige delen van het oude NAVO-gebouw in Evere dat nu is omgebouwd tot grote assisenzaal. Maar justitie brengt redding. Een magistrate tovert een stapel felgekleurde dekens te voorschijn en gaat daarmee voor wat warmte zorgen. 

Bij nummer 202 wordt de zitting geschorst.

En daar is de volgende tussenkomst, van de advocaat van Abrini deze keer. Ze vindt dat de politie te dicht zit als ze met haar cliënt spreekt. 
"Vraag dan een individueel gesprek aan", zegt voorzitter Massart. "Ik ga de agenten niet weghalen."

 

Er ontspint zich nu een heel debat over de manier waarop de beschuldigden worden vervoerd. Jonathan De Taye, advocaat van el Haddad zegt dat zijn cliënt altijd heeft meegewerkt, altijd is opgedaagd als dat moest, maar slecht behandeld wordt. Ook hij klaagt de omstandigheden aan waarin zijn cliënt wordt opgesloten en getransporteerd. "Elke dag wordt hij naakt gefouilleerd. Terwijl hij niets in zijn cel heeft. Dat is niet waardig. Dan worden als een saucisse ingebonden om naar hier te komen, en voor elke verplaatsing. Op die manier kunnen ze niet meewerken. Als de opsluiting niet waardig is, is het proces niet waardig."

Volgens de advocaat moet de zitting opgeschort worden, en moet er eerst een beslissing worden genomen over de opsluiting. 

Ook andere advocaten willen daarover een debat.

De twee broers Smail en Ibrahim Farisi, die de zitting buiten de glazen box volgen omdat ze op vrije voeten zijn, moeten van plaats wisselen. En hun advocaten ook. Anders zou het voor de jury te verwarrend worden. Ze moeten zitten in de volgorde van de akte van beschuldiging.

Weer een kleine stoelendans voor we echt kunnen beginnen.

De zitting is een kwartier geschorst. Maar vier beschuldigden hebben gevraagd om in de glazen box te mogen blijven. Abrini, Krayem, Abdeslam en El Makhoukhi zitten rustig te keuvelen. Ze zien er opvallend ontspannen uit.

De voorzitter heeft extra onderzoeksdaden laten uitvoeren. En geeft daar een overzicht van.

Er werden extra mentale onderzoeken gedaan. Ze heeft ook gevraagd om de psychologische en psychiatrische toestand van de beschuldigden te actualiseren. En ze heeft nagevraagd om het mogelijk te maken de getroffen metrostellen te bekijken, mocht dat nodig blijken. Maar ze heeft ook gevraagd om de volledige gesprekken uit te schrijven die zijn opgenomen tussen Mohamed Abrini - de man met het hoedje - en Mehdi Nemmouche - de terrorist van het Joods museum - toen ze samen in de afdeling Hoge Veiligheid van de Brugse gevangenis zaten.  

De voorzitter legt de jury nu uit wat van hen wordt verwacht. Ze vraagt de griffiers alvast om balpennen en papier uit te delen aan de juryleden. "Nota's zijn belangrijk."

Voorzitter Massart stelt iedereen in de zaal voor aan de juryleden. Ze legt uit wat een rechter is. "We moeten objectief zijn. En ook onpartijdig en onbevooroordeeld. Jullie zijn nu ook rechters geworden. Zonder jullie valt het proces stil. En jullie moeten elke minuut van het proces meemaken."

In dit geval betekent dat dat de juryleden nu al weten waar ze de komende zes tot negen maanden zullen zitten. Overdag tenminste. Want 's avonds mogen ze natuurlijk naar huis, zoals andere rechters. Ook vrijdag, zaterdag en zondag zijn ze vrij. Dan zijn er geen zittingen. 

Voorzitter Laurence Massart heeft eerst de tolken aangesteld. Naast tolken Nederlands, Engels, Spaans en Arabisch is er ook een tolk Fins.

Twee reserve-juryleden blijken afwezig. Eentje van hen heeft laten weten dat ze - achteraf bekeken - alleen Engels spreekt. Ze heeft bovendien een medisch attest opgestuurd. Er ontstaat een kleine stoelendans, want alle volgende juryleden moeten een plaatsje dichter schuiven. 

De tweede afwezige liet weten dat hij diabetes-patiënt is en zijn taak liever niet wil opnemen. Ook voor hem volgt een stoelendans.

De eigenlijke jury van 12 leden is wel voltallig. 

De procesdag zou om 9 uur van start gaan, maar de start loopt flink wat vertraging op. Het is lang aanschuiven bij de toegangscontroles. Het is meteen duidelijk: niets wordt aan het toeval overgelaten op dit proces.

22 maart 2016. De datum staat in ons geheugen gegrift. Maar wat gebeurde er vóór de bommen ontploften? Hoe groeiden de daders uit van kleine criminelen tot de meest gezochte terroristen van ons land? Dat vertellen we in ‘De aanslagen’, een nieuwe, spannende reeks van onze podcast ‘De stemmen van Assisen’. Beluister hem hier.