NBO - terreurproces Live
-
Overzicht straffen
- Mohamed Abrini: dertig jaar cel + vijf jaar terbeschikkingstelling
- Salah Abdeslam: geen extra straf (eerder veroordeeld tot 20 jaar cel)
- Ali El Haddad Asufi: twintig jaar cel + tien jaar terbeschikkingstelling
- Hervé Bayinga Muhirwa: tien jaar cel en een boete
- Osama Krayem: levenslang + tien jaar terbeschikkingstelling
- Bilal El Makhoukhi: levenslang + tien jaar terbeschikkingstelling
- Oussama Atar: levenslang + veertien jaar terbeschikkingstelling + verlies Belgische nationaliteit
- Sofien Ayari: geen extra straf (eerder veroordeeld tot 20 jaar cel)
- Geef commentaar
- Opties
- Live
-
Advocaat slachtoffer: "Straffen bieden geruststelling en troost"
Het feit dat de meeste beschuldigden niet vrij zullen komen, biedt "geruststelling en troost" voor de slachtoffers. Dat zegt Nina Van Eeckhaut, advocate van de weduwe van een slachtoffer van de aanslag op de luchthaven van Zaventem."Ik denk dat mijn cliënte getroost zal zijn door de strenge straffen die werden uitgesproken", aldus Van Eeckhaut na de voorlezing van de straffen.Van Eeckhaut lijkt niet zwaar te tillen aan het feit dat Salah Abdeslam geen extra straf kreeg. "Abdeslam heeft levenslang gekregen zonder kans op vervroegde vrijlating (voor zijn deelname aan de aanslagen in Parijs, red.). Mocht hij hier nog eens levenslang hebben gekregen, dan zou dat symbolisch geweest zijn." -
Slachtoffervereniging V-Europe: "Gemengde gevoelens bij uitgesproken straffen"
Philippe Vansteenkiste, voorzitter van slachtoffervereniging V-Europe, is na afloop van het terreurproces in Brussel "opgelucht dat we nu, zeven jaar later, dit hoofdstuk afsluiten".Vansteenkiste zegt wel dat hij "gemengde gevoelens" heeft over de uitgesproken straffen. "Er zal tijd nodig zijn om alles te verwerken, maar ik denk dat het mooi is dat wij hebben aangetoond dat we naar argumenten kunnen luisteren die storend kunnen zijn, zonder in extremisme te vervallen. Dat is een teken naar de beschuldigden toe: wij doen iets wat jullie niet doen: onze democratische en menselijke waarden respecteren."Voor Vansteenkiste, die zijn zus verloor bij de aanslagen van 22 maart 2016, ligt er wel nog werk op de plank. "Het gerechtelijk hoofdstuk is afgesloten, maar er is nog veel te doen. Het litteken blijft." -
Justitieminister Van Quickenborne: "Proces is correct en sereen verlopen"
Het proces over de aanslagen van 22 maart 2016 is "ondanks zijn complexiteit en de procedurele moeilijkheden in het begin, correct en sereen verlopen". Dat stelt federaal minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) vrijdag in een reactie na afloop van de laatste zitting, waar het arrest over de strafmaat werd voorgelezen."Het proces vormt het antwoord van onze rechtsstaat op een van de donkerste en gruwelijkste bladzijden uit onze recente geschiedenis", aldus Van Quickenborne, die zich niet uitspreekt over de inhoudelijke uitspraak van het hof.Tijdens het proces waren de burgers die deel uitmaakten van de jury "een drijvende kracht", stelt Van Quickenborne vast. "Een woord van dank en bewondering is hier op zijn plaats, voor hun burgerzin, hun persoonlijke inzet, de vele tijd en energie die ze persoonlijk hebben geïnvesteerd. Een ervaring die ze hun hele verdere leven zullen meedragen, in al zijn positieve en minder positieve aspecten."De minister spreekt ook een woord van dank uit aan "de magistratuur en iedereen binnen de vele geledingen van justitie en politie die vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid de schouders onder dit uitzonderlijk proces heeft gestoken. Het intensieve speurwerk dat de daders voor de rechter heeft gebracht, maar ook intensief werk op het vlak van de beveiliging, en van onze gevangenissen."Tot slot merkt de vicepremier ook op dat de slachtoffers "onze bijzondere aandacht" verdienen. "Voor het eerst maakten we voor hen op deze schaal gebruik van middelen zoals de webradio, waardoor de betrokkenen het proces ook vanop afstand konden volgen. We hopen dat het verloop van het proces en de uiteindelijke uitspraak kunnen bijdragen in hun verwerkingsproces." -
-
Geen bijkomende celstraf voor Ayari
Ook Sofien Ayari krijgt geen bijkomende celstraf, want ook hij werd eerder al veroordeeld tot 20 jaar cel voor de schietpartij in de Driesstraat. Ayari werd ook in Parijs al tot 30 jaar cel veroordeeld. Hij werd schuldig bevonden aan lidmaatschap van een terroristische organisatie, maar niet schuldig aan moord en pogingen tot moord als lid van een terroristische organisatie -
Levenslang en veertien jaar terbeschikkingstelling voor Oussama Atar
Oussama Atar krijgt een levenslange gevangenisstraf en een maximale terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank van vijftien jaar. Ook worden zijn burgerrechten en zijn Belgische nationaliteit afgenomen.
Atar, de Lakenaar met de Marokkaans-Belgische nationaliteit, werd in juli schuldig verklaard aan terroristische moord op 35 slachtoffers en poging tot moord op bijna 700 slachtoffers. Ook verklaarde de assisenjury hem schuldig als leider van een terroristische organisatie. Atar staat bij verstek terecht: hij zou omgekomen zijn bij een drone-aanval in de Syrisch-Iraakse regio, maar zijn lichaam werd nooit gevonden. Hij wordt niet vertegenwoordigd door een advocaat.
De jury beschreef Atar in de motivering van het arrest over de schuldvraag als het hoofd van de terreurcel die in Europa moest toeslaan, en die de leden van de terreurcel heeft uitgekozen en instructies heeft gegeven. Het openbaar ministerie vroeg in zijn requisitoir de maximumstraf voor Atar.
De procureurs zeiden tijdens hun requisitoir dat er "geen andere rechtvaardige straf" was dan levenslang voor de "verwerpelijke" feiten waarvoor hij veroordeeld werd. Ze zei ook dat hij een "bijzonder gevaarlijke man" is, en dat daarom een maximale terbeschikkingstelling aangewezen is van de strafuitvoeringsrechtbank. Nog volgens het OM plaatste Atar zijn doctrine boven zijn nationaliteit en die van zijn ouders, en verraadde hij zijn land. "Door de aanslagen en zijn toewijding aan de ideeën van IS toont hij dat hij de democratische waarden verwierp. Hij heeft geen enkele band meer met de Belgische waarden", klonk het. -
10 jaar cel voor Bayingana Muhirwa
Hervé Bayingana Muhirwa krijgt 10 jaar cel en een boete. Ook zijn Belgische nationaliteit wordt niet afgenomen.
Muhirwa bracht terroristen met zijn auto van het ene safehouse naar het andere. Zowel Krayem als Abrini verbleven vlak voor én vlak na de aanslagen in het appartement van Bayingana. Op 8 april werd Krayem samen met Bayingana opgepakt in diens auto. Zowel Krayem als Abrini houden vol dat Bayingana niets wist van de aanslagplannen. Ook hijzelf is dat tijdens het proces hardnekkig blijven ontkennen. De jury volgde hem daarin. -
20 jaar cel voor El Haddad Asufi
Ali El Haddad Asufi krijgt 20 jaar cel en en 10 jaar terbeschikkingstelling. Ook zijn Belgische nationaliteit wordt niet afgenomen.Uit het onderzoek bleek dat Asufi verschillende keren langsging in de safehouses van de terroristen toen die daar verborgen zaten. Hij zou ook een bezwarende USB-stick verborgen hebben voor de politie, actief wapens gezocht hebben, en als werknemer op de luchthaven van Zaventem de terroristen getipt hebben over waar ze exact moesten zijn. -
Levenslang voor El Makhoukhi
Bilal El Makhoukhi (32) krijgt ook levenslang, met 10 jaar terbeschikkingstelling.El Makhoukhi alias Abou Imran is schuldig aan moord en poging tot moord als lid van een terroristische organisatie. Hij is veroordeeld omdat hij in safehouses van de terroristen is geweest toen die er zaten. Zijn DNA werd op verschillende plaatsen teruggevonden. Hij zou ook de zware wapens, zoals machinegeweren, die in de safehouses waren maar die de terroristen nooit hebben gebruikt, achteraf verborgen hebben. De wapens werden nooit gevonden, maar El Makhoukhi bekende op het proces dat hij ze aan iemand heeft gegeven. Aan wie heeft hij nooit willen zeggen, ook niet op het proces. -
Geen extra straf voor Abdeslam
Salah Abdeslam krijgt geen extra straf, omdat hij in ons land al 20 jaar cel kreeg voor de schietpartij in de Driesstraat in Vorst. Abdeslam werd daar op 15 maart 2016 ontdekt door de politie in een safehouse. Bij de daaropvolgende schietpartij kwam één terrorist (Mohamed Belkaïd) om het leven, en raakten verschillende politiemensen gewond. In Parijs was hij de enige terrorist die de aanslagen overleefde, daar werd hij veroordeeld tot levenslang. -
Levenslang voor Krayem
Osama Krayem krijgt levenslang, met 10 jaar terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank. Het openbaar ministerie had voor hem de maximumstraf gevraagd: levenslang en vijftien jaar terbeschikkingstelling. De Zweed verliest ook levenslang een aantal rechten.
Krayem, die op 22 maart 2016 met een rugzak vol explosieven naar de metro vertrok maar besliste om rechtsomkeer te maken, werd in juli schuldig bevonden aan terroristische moord en poging tot moord. Zijn advocaten hebben zijn deelname aan de aanslagen nooit ontkend. Ze hamerden er wel op dat hun cliënt niet alleen weigerde om zelf te sterven, maar ook zijn bom wegkapte in het toilet waardoor die geen schade kon berokkenen. Ze vroegen dan ook om rekening te houden met verzachtende omstandigheden, waardoor Krayem nog maximaal 30 jaar cel zou kunnen krijgen.
Advocaten Gisèle Stuyck en Jane Peissel vroegen de jury bovendien om rekening te houden met de dertig jaar cel die Krayem al kreeg van het speciale assisenhof voor de aanslagen in Parijs. Zo is er sprake van een 'ideële' samenloop van misdaden, met een eenheid van intentie. De verdediging baseerde zich op wetsartikels die aangeven dat het hof en de jury in dat geval rekening moeten houden met een eerdere buitenlandse veroordeling. -
Eerst zes daders die schuldig zijn aan terroristische moord en moordpoging
De zes daders die schuldig werden bevonden aan terroristische moord en terroristische moordpoging worden eerst behandeld. Het gaat om Mohamed Abrini, Osama Krayem, Salah Abdeslam, Sofien Ayari, en Ali El Haddad Asufi. Voorzitter Massart legt voor elk van hen uit waarmee heft hof rekening heeft gehouden bij het bepalen van hun straf. Het gaat dan bijvoorbeeld om de zwaarwichtigheid van de feiten, het grote aantal slachtoffers, en de radicalisering van de betrokkenen.
Massart benadrukt echter dat ze ook rekening moet houden met eventuele verzachtende omstandigheden. "Het hof moet ook rekening houden met het feit dat sommige daders al een (zware) straf hebben gekregen tijdens het proces over de aanslagen in Parijs", klinkt het. -
Afnemen van Belgische nationaliteit is mogelijke straf
Voorzitter Massart is de zitting begonnen met de verduidelijking van enkele juridische aspecten uit het nakende arrest. Zo legt ze uit waarom het afnemen van de Belgische nationaliteit een mogelijke straf is. Het parket heeft die straf geëist voor verschillende verdachten.
-
Advocaat V-Europe: lessen trekken uit wat er is gebeurd voor de toekomst
"We moeten lessen trekken uit wat we hebben gehoord tijdens het proces, zodat er nooit meer dergelijke terreuraanslagen zullen plaatsvinden." Dat heeft Guillaume Lys, advocaat van slachtoffervereniging V-Europe, gezegd. "We hebben geleerd hoe de tandwielen van het radicalisme draaien. Het feit dat er wijken zijn die extreem afgesloten zijn of die worden verwaarloosd door de autoriteiten. Het is heel belangrijk dat we werken in die wijken zodat jongeren niet meer overtuigd worden door radicaal discours uit Syrië of andere landen", aldus Lys. "We hopen allemaal dat we nooit nog in een assisenhof moeten zijn voor een dergelijke zaak. Alles wat gebeurd is, kan gebruikt worden om ervoor te zorgen dat dit nooit meer gebeurt."
Ook is het volgens Lys tijd dat het juridische hoofstuk van het proces afgelopen is. "Het probleem is vooral dat de slachtoffers al maanden herbeleven wat ze in 2016 hebben meegemaakt. Dat was heel intens voor hen en het gaat toch een beetje een opluchting zijn dat dit luik afgesloten is", aldus Lys. "We weten nu ook de juridische waarheid, we kennen de rol van iedereen. Ik weet niet of dat voldoende is om het gevoel te verzachten voor wie iemand verloren is of nog steeds leeft met de gevolgen van de aanslagen, maar het is al een begin dat gerechtigheid geschiedt." -
-
Advocate Life4Brussels: "Hoop dat straffen België helpen om nieuwe pagina te schrijven"
Maryse Alié, advocate van slachtoffercollectief Life4Brussels, heeft vrijdag de hoop uitgedrukt dat de straffen die uitgesproken worden, kunnen helpen om het "sociaal evenwicht" tussen de gemeenschappen te herstellen. "Ik hoop dat straffen België helpen om een nieuwe pagina te schrijven", zei ze vrijdagavond voor het begin van de zitting waarop het arrest wordt uitgesproken over de strafmaat.
"Ik hoop dat de straffen voldoende streng zijn, maar ook voldoende afgemeten voor de personen die vandaag geen gevaar zijn voor de openbare veiligheid. Ik denk aan Ali El Haddad Asufi en Hervé Bayingana Muhirwa. Voor de anderen denk ik dat een strenge straf nodig is. Ik heb niet gehoord dat ze zich enorm in vraag stellen", zei Alié. De advocate zei ook dat ze het gevoel heeft dat de groep slachtoffers "geïnstrumentaliseerd" is. "Sommige veroordeelden willen de slachtoffers niet als individuen zien en slagen er niet in zichzelf in vraag te stellen."
"Een van de functies van de straf is ook om het sociaal evenwicht te herstellen", zei Alié. "Ik hoop echt dat de straffen België zullen helpen om een nieuwe pagina te schrijven. Het sociaal evenwicht herstellen, is aan de daders laten verstaan dat de feiten uiterst ernstig zijn, maar het is ook een boodschap aan de gemeenschap in zijn geheel. Ik denk dan vooral aan de moslimgemeenschap, die verschrikkelijk gekwetst moet zijn door het feit dat religie gebruikt wordt voor dergelijke barbaarse daden."
"We leven in een multiculturele en multireligieuze maatschappij, waarvan een groot deel atheïstisch is, en het is belangrijk dat een straf uitgesproken wordt, zodat het evenwicht tussen de gemeenschappen op een manier herstel wordt. En dat we het catharsiseffect kunnen koesteren dat ervaren werd op de zittingen." -
-
Slachtoffervereniging voert actie met truien
Een groep slachtoffers van de aanslagen heeft bij het slot van het terreurproces stil actiegevoerd via truien met slogans. Ze voelen zich slecht behandeld. Nu met de voorlezing van de straffen voor de beschuldigden het proces op zijn einde loopt, lanceert slachtoffervereniging Life4Brussels een oproep om de slachtoffers niet te vergeten. Een vijftigtal slachtoffers wilde hun "wanhoop laten zien en een nieuwe hulpoproep lanceren", aldus de vereniging.
De groep stapte de rechtbank binnen in witte truien met daarop verschillende slogans in het Engels. De klagen aan dat de slachtoffers "nooit gecompenseerd" werden of "nooit informatie kregen over hun rechten". Ook de regering is kop van Jut: "Overheid = enkel beloftes". Tijdens het proces kwamen verschillende slachtoffers aan het woord die ontevreden waren over hoe ze na de aanslagen werden behandeld door verzekeraars en de Belgische overheid. -
"Hopen op straf in verhouding met zware feiten"
"We hopen op een straf die in verhouding is met het zwaarwichtige karakter van de feiten." Dat zei Sanne De Clerck, advocate van slachtoffervereniging V-Europe. De Clerck zei dat ze blij was toen ze het nieuws kreeg dat de beraadslaging over de strafmaat rond was. "De jury was al sinds maandag in beraad, ze zijn niet over een nacht ijs gegaan, maar dat hoeft niet per se slecht te zijn", zei ze. "De jury had een grote verantwoordelijkheid, het federaal parket had levenslang gevraagd voor zes van de acht beschuldigden. Ik ben blij dat de juryleden daar niet lichtzinnig zijn overgegaan."
Hoewel de burgerlijke partijen niet mochten pleiten over de strafmaat, leeft de uitspraak van vrijdag echt wel bij de slachtoffers, zegt de advocate. De burgerlijke partijen hopen dan ook dat de straffen in verhouding zijn met het zwaarwichtige karakter van de feiten. "Zes van de acht zijn schuldig aan 35 moorden en honderden pogingen tot moord. Dat zijn erg zware feiten en we hopen dat de straf in verhouding is." -
"Er staat veel op het spel"
Er staat veel op het spel: zeven jaar, tien jaar, het verlies van nationaliteit... Dat zei Vincent Lurquin, die samen met zijn dochter Juliette verdachte Hervé Bayingana Muhirwa verdedigt. Bayingana Muhirwa is de enige beschuldigde voor wie de kans groot is dat hij na het proces vrijkomt. Hij werd enkel schuldig bevonden aan de activiteiten van een terreurgroep en riskeert tien jaar cel, maar hij zit al 7,5 jaar in voorhechtenis.
Zijn advocaten hebben gevraagd om Bayingana Muhirwa maximaal 7,5 jaar cel te geven of een deels voorwaardelijke straf. Het parket vroeg echter ook om de Belgische nationaliteit van de beschuldigde af te nemen. Een straf die volgens de verdediging buiten proportie is en bovendien niet kan, omdat Bayingana Muhirwa zijn Rwandese nationaliteit verloor toen hij de Belgische kreeg. "En dan is er nog de hele kwestie van artikel 62 voor Salah Abdeslam, ook daar zijn we benieuwd naar", aldus Lurquin. "Ze hebben op zijn minst lang gediscussieerd, al weten we niet of dat positief of negatief is." -
"Onpeilbaar verdriet moet beantwoord worden met strenge straf"
"Mijn cliënte wil dat het onpeilbare verdriet dat werd aangericht, wordt beantwoord met een correcte en dus strenge straf." Dat heeft advocate Nina Van Eeckhaut gezegd voor aanvang van de voorlezing van de straffen. Van Eeckhaut is de advocate van de weduwe van een slachtoffer van de aanslag op de luchthaven van Zaventem. Ze zegt dat de vrouw, die de voorlezing niet ter plekke wilde bijwonen, hoopt dat het hof ingaat op de vordering van het openbaar ministerie.
Haar cliënte is blij dat er een einde komt aan het proces, aldus nog Van Eeckhaut. Ze is opgelucht "dat ze eindelijk dit hoofdstuk kan afsluiten en - in de mate van het mogelijke - verder kan met haar leven". De advocate verwacht niet dat het proces nog een staartje zal krijgen voor het Hof van Cassatie. "De voorzitster is zeer voorzichtig geweest en heeft de procedure zo strikt gevolgd dat Cassatie volgens mij zo goed als uitgesloten is." -
Burgerlijke partijen betreuren dat sommige veroordeelden zich niet meer in vraag stellen
De advocaten van de burgerlijke partijen betreuren dat de veroordeelden zich niet meer in vraag stellen. Tegelijk blijven ze met vragen zitten, zo viel te horen na de laatste woorden van de veroordeelden maandagvoormiddag. "De uitspraak over de schuldvraag dateert van juli. We hadden gedacht dat de veroordeelden zich meer in vraag zouden stellen als ze zouden terugkeren", zei Aline Fery, advocate van slachtofferorganisatie Life4Brussels.
De advocaten van Life4Brussels hekelden vooral de houding van Salah Abdeslam, die zei dat hij een woordje te zeggen had over de advocaten van de burgerlijke partijen, maar dat hij toch zou zwijgen uit respect voor de slachtoffers. "Hij begrijpt duidelijk onze rol niet", zei ook Maryse Alié. "IJzingwekkend", zo noemde Fery het laatste woord van Abdeslam, die zich er wederom over had beklaagd dat hij "gemediatiseerd en gedemoniseerd" werd.
Volgens de advocaten had hij het voorbeeld kunnen volgen van Sofien Ayari, die in zijn laatste woord voor de beraadslaging over de schuldvraag in juli wel blijk had gegeven van introspectie. Enkel Bilal El Makhoukhi en Hervé Bayingana Muhirwa hadden in hun laatste woord echt aandacht voor de personen achter de slachtoffers, klonk het.
Guillaume Lys, advocaat voor slachtofferorganisatie V-Europe, betreurde het dan weer dat nabestaanden en slachtoffers ook na de laatste woorden nog met vragen blijven zitten. Zo is nog steeds niet uitgeklaard waar de wapens zijn van de terreurcel die El Makhoukhi hielp verbergen. Lys vindt het ook spijtig dat Abrini en Abdeslam de politiek met de vinger wezen. "Het helpt de slachtoffers niet vooruit", zei hij.
Dat Abdeslam volhoudt dat hij met de aanslagen van 22 maart 2016 niets te maken heeft, komt dan weer niet als verrassing. "Het is zijn houding sinds de start van het proces. Wij zien het anders." Het schuldinzicht van Bayingana Muhirwa komt dan weer rijkelijk laat. "Ik weet niet hoe geloofwaardig het is als het pas op het eind van het proces komt", zei Lys. -
El Makhoukhi: "Hier gezien wat ik altijd geweigerd heb om te zien"
Bilal El Makhoukhi, die veroordeeld werd voor terroristische moord en moordpoging, heeft in zijn laatste woord verklaard dat hij zich pas tijdens het proces gerealiseerd heeft wat de impact was op slachtoffers. Hij zei ook dat hij geen verzachtende omstandigheden of excuses zoekt. "Ongeacht de straf die ik krijg, of die nu zwaar of heel zwaar is, ze zal nooit even hoog zijn als de straf die de slachtoffers al 7,5 jaar hebben. En ik zeg dat niet om me er goed te doen uitzien. Ik heb hier gezien wat ik altijd geweigerd heb te zien: de impact op slachtoffers en hun familie", zei El Makhoukhi, die levenslang riskeert.
El Makhoukhi zei dat de getuigenissen van slachtoffers en hun naasten hem achtervolgden tot in de cel. Hij zei ook dat het moeilijkste niet was om in de rechtbank te komen vertellen dat het hem speet, maar om dat voor zichzelf te zeggen. "Er waren slachtoffers die misschien mijn religie niet deelden, maar geleken op mensen uit mijn familie", zei hij.
Excuses zoekt hij niet, zei El Makhoukhi, verzachtende omstandigheden evenmin. Daarvoor is zijn betrokkenheid te groot en het zou alleen maar ongepast zijn, zo gaf hij toe. "Ik ben altijd bang geweest om de gevolgen voor de slachtoffers onder ogen te zien", zei El Makhoukhi, waarna hij eraan toevoegde dat die "onherstelbaar" lijken. "Ik kan mijn deel van de verantwoordelijkheid niet uit de weg gaan. Ik zoek geen excuses, al bied ik ze natuurlijk wel aan. Maar voor mezelf vind ik geen excuses", besloot hij. -
Bayingana: "Getekend voor het leven door aanslagen van 22 maart 2016"
Hervé Bayingana Muhirwa, die enkel schuldig bevonden werd aan deelname aan de activiteiten van een terreurgroep, heeft in zijn laatste woord verklaard dat hij getekend is voor het leven door de aanslagen. Het pijnigt hem dat hij eraan gelinkt is en de getuigenissen van slachtoffers hebben hem diep geraakt, zei hij.
Bayingana Muhirwa, die maximaal tien jaar cel riskeert en dus kan vrijkomen, zei dat hij aanvankelijk wou zeggen dat hij zich na zeven jaar opsluiting bewust was van de feiten die hij meegemaakt heeft en dat het nu tijd was om alles achter zich te laten. "Maar ik realiseerde me vandaag last minute dat ik het nooit achter me zal laten. Je kan dit niet van de ene op de andere dag achter je laten. Ik neem het mee tot het einde der dagen. Gelinkt zijn aan de aanslagen van 22 maart 2016, dat markeert een leven."
Vervolgens ging Bayingana Muhirwa in op de getuigenissen van de slachtoffers waar hij gedurende zeven maanden proces naar geluisterd had. "Ik ben me bewust van het onrecht, het kwaad dat ze ondergingen. Ik betreur het, maar helaas kan je het verleden niet veranderen", zei hij. Hij zei ook dat vooral de getuigenis van de nabestaanden van Yves Ciyombo hem diep heeft geraakt, de vader van twee dochtertjes die omkwam in metrostation Maalbeek. "Ook al beledigde zijn weduwe ons achteraf", klonk het.
Bayingana Muhirwa zei nog dat de gebeurtenissen hem boven het hoofd zijn gegroeid. Hij zei ook dat hij zijn kans zal grijpen en zal werken aan zijn herstel. "Maar je herstelt niet van 22 maart 2016. Ik doe er alles aan op mijn niveau. Niet om te wissen of te transformeren. Wel om, in mijn geval, beter te worden." -
Vansteenkiste: Abdeslam in laatste woord "tamelijk grof" tegenover de jury
Salah Abdeslam was tamelijk grof tegenover de jury in zijn laatste woord. Dat zei Philippe Vansteenkiste, de directeur van slachtoffervereniging V-Europe die zelf zijn zus verloor tijdens de aanslag in Zaventem. Begin juli, net voor de jury in beraad ging over de schuldvraag, had Abdeslam het woord niet genomen. Maandag profiteerde hij wel van de kans om zich een allerlaatste keer uit te drukken op zijn proces. Hij herhaalde onder meer dat hij niets te maken heeft met de aanslagen van 22 maart 2016 en vroeg om een eerlijke straf.
Gevraagd om een reactie op het laatste woord, zei Vansteenkiste dat er wel wat tegenstrijdige elementen waren in zijn verklaring, zoals hij ook wel had verwacht. "Hij was ook tamelijk grof tegenover de juryleden die hem beschuldigd hebben, terwijl zij de juridische waarheid naar voren hebben geschoven en het dossier goed kenden", zei hij ook. Abdeslam zei dat de jury hem onterecht schuldig bevond aan terroristische moord en poging tot moord, en waarschuwde dat het moeilijk zal zijn om te leven met het idee dat je iemand veroordeelt die het niet verdient.
"Het waren bizarre uitspraken, ik had de indruk dat hij wat verward was", aldus Vansteenkiste nog. Op het feit dat Abdeslam zei dat hij hoopt dat zijn woorden de slachtoffers zullen helpen bij hun proces van wederopbouw, wilde Vansteenkiste niet reageren. Hij wees er nog op dat we niet mogen vergeten dat de veroordeelden al een hele tijd in een adrenalinerush verkeren, met eerst het proces van de aanslagen van Parijs en nu dat van de aanslagen in ons land. "Ik denk dat ze ergens ook beseffen dat dit het einde is. Bovendien is het proces nog niet voorbij en konden ze voor het laatst een indruk geven." -
Maandag volgt laatste zittingsdag met pleidooien El Haddad Asufi, replieken en laatste woorden
Maandag is de laatste zittingsdag van het proces van de aanslagen van 22 maart 2016, voor de jury en het hof voor de tweede en laatste keer in beraad gaan.De dag begint met de pleidooien van de advocaten van Ali El Haddad Asufi, voor wie het openbaar ministerie de maximumstraf heeft gevraagd van levenslang en een terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank van vijftien jaar. Daarnaast wil het openbaar ministerie El Haddad Asufi ook zijn Belgische nationaliteit afnemen.Na het laatste pleidooi volgen de replieken. Het openbaar ministerie wil alvast repliceren rond het al dan niet opleggen van een extra straf aan de beschuldigden die al veroordeeld werden voor de aanslagen in Parijs en over het wegnemen van de nationaliteit van de beschuldigden met de dubbele nationaliteit. Daarop kan de verdediging, die altijd het laatste woord heeft, nog eens repliceren.Daarna volgen de eventuele laatste woorden van de beschuldigden, waarna het hof in beraad zal gaan. Voorzitster Laurence Massart riep de jury op om opnieuw een valies te pakken voor de beraadslaging, aangezien het nooit op voorhand duidelijk is hoe lang die zal duren. Al ging het deze keer wel om een "kleine valies", terwijl ze bij het beraad over de schuldvraag er nog de nadruk op legde dat het lang kon duren. "We zullen de nodige tijd nemen en alles op tafel leggen", besloot Massart. -
Technische discussie even naar het achterplan tijdens pleidooi over Bayingana Muhirwa
Op het proces van de aanslagen van 22 maart 2016 ging het vrijdag na een technische voormiddag over Hervé Bayingana Muhirwa, de veroordeelde voor wie de kans het grootst is dat hij na het proces kan vrijkomen.In de voormiddag werd er opnieuw gediscussieerd over de vraag of de veroordeelden die al voor de aanslagen van Parijs veroordeeld werden, nog eens veroordeeld kunnen worden voor de aanslagen in België. Volgens de advocaten van Salah Abdeslam en Mohamed Abrini is dat niet het geval, volgens die van Osama Krayem kan dat wel, maar moeten het hof en jury wel rekening houden met de veroordeling van Parijs. De kwestie zorgde opnieuw voor zeer technische discussies, waarop maandag tijdens de replieken mogelijk nog eens op wordt teruggekomen. De advocaten van Sofien Ayari vroegen dan weer de opslorping van de 20 jaar cel die hun cliënt kreeg voor de schietpartij in de Driesstraat.In de namiddag ging het er minder technisch aan toe, met de pleidooien van de advocaten van Hervé Bayingana Muhirwa. Hij werd enkel schuldig bevonden aan deelname van de activiteiten van een terreurgroep, waarvoor hij maximaal tien jaar riskeert. Zijn advocaten vragen echter om hem vrij te laten na het proces, dus om hem maximaal 7,5 jaar te geven, of een deels voorwaardelijke straf. Ze pleitten daarvoor verschillende verzachtende omstandigheden, zoals zijn blanco strafblad, zijn goed gedrag in de gevangenis en zijn positieve psychiatrische expertise.Ook vragen ze om de nationaliteit van Bayingana Muhirwa niet af te nemen, zoals het openbaar ministerie had gevraagd. Advocaat Vincent Lurquin zei verbolgen te zijn over die vraag en schetste een beeld waarbij zijn cliënt na zijn vrijlating naar een gesloten centrum zou gebracht worden en uitgezet worden naar Rwanda. Daar zou niet eens zijn moeder, een erkende vluchtelinge, hem kunnen gaan bezoeken. -
Verdediging vraagt om Hervé Bayingana Muhirwa na ruim 7 jaar cel vrij te laten en verzet zich tegen afnemen Belgische nationaliteit
De verdediging van Hervé Bayingana Muhirwa, die veroordeeld werd voor deelname aan de activiteiten van een terreurgroep, heeft vrijdagnamiddag gevraagd om zijn vrijlating. Bayingana Muhirwa riskeert maximaal tien jaar cel en zat daarvan al ruim zeven jaar uit. Zijn advocaat, Vincent Lurquin, verzette zich ook hevig tegen het afnemen van zijn Belgische nationaliteit.Vader Vincent en dochter Juliette Lurquin pleitten vrijdagnamiddag verschillende verzachtende omstandigheden. In de eerste plaats is er zijn blanco strafblad, maar er is ook zijn goed gedrag in de gevangenis en zijn positieve psychiatrische expertise. Juliette Lurquin wees er nog op dat het recidiverisico vergroot naarmate iemand langer in de cel zit.Daarnaast toonde Vincent Lurquin zich verbolgen over de vraag van het federaal parket om zijn nationaliteit af te nemen. "Zijn nationaliteit is voor hem waar hij zijn valiezen neerzet", zei Lurquin, die daarbij een traan wegpinkte. De advocaat schetste Bayingana Muhirwa's verleden: tot 1998 had hij de Rwandese nationaliteit, na de genocide vluchtte hij naar België, en uiteindelijk verkreeg hij de Belgische nationaliteit. Daarbij verviel zijn Rwandese nationaliteit en dat is volgens Lurquin meteen een van de redenen waarom zijn Belgische nationaliteit niet kan afgenomen worden, want de wet verbiedt dat iemand zonder nationaliteit achterblijft. Maar Lurquin argumenteerde dat het vooral geen proportionele maatregel is. Hij schetste een beeld waarbij zijn cliënt na zijn vrijlating naar een gesloten centrum zou gebracht worden en uitgezet worden naar Rwanda. Daar zou niet eens zijn moeder, een erkende vluchtelinge, hem kunnen bezoeken.Bayingana Muhirwa zit exact 2.680 dagen in de cel, oftewel 7 jaar en 5 maanden. Vincent Lurquin vroeg jury en hof om ervoor te zorgen dat Bayingana Muhirwa bij de uitspraak over de strafmaat kan vrijkomen, eventueel via een deels voorwaardelijke straf. "U heeft de sleutel tot de box, ik vraag u om hem te openen." -
Opnieuw technische discussie over wetsartikels tijdens pleidooien over straf
Op het proces van de aanslagen van 22 maart 2016 zijn vrijdag opnieuw complexe technische discussies gevoerd over de strafmaat. De advocaten van Osama Krayem vragen om rekening te houden met de straf van Parijs bij de beoordeling van de strafmaat, terwijl die van Sofien Ayari de opslorping van de correctionele straf vragen voor de schietpartij in Vorst.
De vraag die zich al sinds het requisitoir van de federale procureurs stelt, is of de veroordeelden die al voor de aanslagen van Parijs veroordeeld werden, nog eens veroordeeld kunnen worden voor de aanslagen in België. Dat is volgens de advocaten van Salah Abdeslam en Mohamed Abrini niet mogelijk, omdat het gaat over een samenloop van misdaden waardoor enkel de zwaarste straf van tel is - volgens hen de straf die ze in Parijs kregen.
Gisèle Stuyck, de advocate van Krayem, zegt dat hof en jury in dat geval echter wel een straf moeten uitspreken, maar bij het beoordelen van de strafmaat rekening moeten houden met de veroordeling in Parijs. Hoe ze die veroordeling in rekening brengen, kunnen ze zelf kiezen. De verdediging van Krayem riep ook verzachtende omstandigheden in, waaronder het feit dat hij zijn bom niet deed ontploffen en die ook onschadelijk maakte door hem weg te kappen in het toilet.
Stuyck zei nog dat de regels voor deze situatie "extreem complex" zijn en dat het om een "onuitgegeven situatie" gaat. Gelijkaardige voorbeelden zijn er niet te vinden, zei ze. Voorzitster Laurence Massart leek dat te beamen door te stellen dat de kwestie sowieso voor het Hof van Cassatie zal terechtkomen. -
Verdediging Ayari pleit voor opslorping correctionele straf en dus strafvermindering
De verdediging van Sofien Ayari heeft gepleit om haar cliënt wel degelijk een straf op te leggen voor zijn veroordeling voor lidmaatschap van een terroristische organisatie. Door een ondertussen afgeschafte vreemde juridische kronkel zou dat namelijk leiden tot een opslorping van de 20 jaar cel die Ayari kreeg voor de schietpartij in de Driesstraat en dus een de facto strafvermindering.
Daarvoor verwees advocate Laura Severin naar in het 2019 afgeschafte artikel 61, dat wel nog van toepassing is omdat de aanslagen in 2016 plaatsvonden. Dat stelde dat een criminele straf, dus een straf uitgesproken door een hof van assisen, een correctionele straf absorbeert. Voor Ayari zou dat concreet dus betekenen dat zijn 20 jaar cel voor de schietpartij in de Driesstraat in Vorst zou worden omgezet in 10 jaar (de maximumstraf voor lidmaatschap terroristische organisatie in ons land).
Severin pleitte in eerste instantie ook voor verzachtende omstandigheden en verwees onder meer naar Ayari's wens om terug te keren naar Syrië en zijn oprechtheid en zijn parcours, dat door de jury werd weerhouden door hem niet schuldig te verklaren als mededader van de aanslagen van 22 maart. Na haar pleidooi wees het hof haar er echter op dat er - als er rekening wordt gehouden met verzachtende omstandigheden - het niet langer om een criminele straf gaat en artikel 61 dus niet langer van toepassing is. Daarop stelde Severin dan maar dat ze voor de maximumstraf pleit.
Severin legde er de nadruk op dat het college (het hof en de jury) de absorptie zouden uitspreken, omdat er anders eventueel problemen kunnen rijzen aangezien Ayari zijn straf misschien in Frankrijk zal moeten uitzitten. Daar werd hij door het speciale assisenhof in Parijs tot 30 jaar cel veroordeeld voor lidmaatschap van een terroristische organisatie. "Als jullie artikel 61 toepassen, vragen we dat de straf de twintig jaar opslorpt om elke moeilijkheid met de uitvoering uit te sluiten", besloot Severin.
Als het college uiteindelijk de redenering van de verdediging niet zou volgen, dan schaart Severin zich achter de vraag van het parket: een verwijzing naar zijn straf van twintig jaar voor de schietpartij in Vorst en dus geen extra straf voor lidmaatschap van een terroristische organisatie.
Severins collega Isa Gultaslar wees er nog op dat het parket volgens hem goodwill heeft willen creëren door voor Ayari geen bijkomende straf te vragen en daarna voor alle andere beschuldigden zonder onderscheid de maximumstraf te vragen. "Zeven jaar lang hebben ze tal van processen georganiseerd, en nu zeggen ze ineens dat twintig jaar genoeg is", aldus de advocaat, die het parket opnieuw beschuldigde van bricolage door Ayari niet te vervolgen voor deelname aan de activiteiten van een terreurgroep voor de schietpartij in de Driesstraat. "Dan had hij hier niet meer gezeten en had hij kunnen beginnen met het uitzitten van zijn straf." -
Advocate Krayem gaat in tegen zienswijze verdediging Abdeslam en Abrini
Gisèle Stuyck, de advocate van Osama Krayem, meent dat hof en jury wel degelijk een straf moet uitspreken voor de aanslagen in Brussel en Zaventem. Ze ging zo in tegen de verdediging van Salah Abdeslam en Mohamed Abrini, die net als Krayem veroordeeld werden voor de aanslagen in Parijs, maar die aanvoeren dat een nieuwe straf niet mogelijk is.
Het ging vrijdagvoormiddag opnieuw over artikels 62, 65 alinea 2 en 99bis. Anders dan de verdediging van Mohamed Abrini en Salah Abdeslam is er volgens Gisèle Stuyck voor Osama Krayem sprake van een 'ideële' samenloop van misdaden, met een eenheid van intentie. In dat geval is artikel 65, alinea 2 van toepassing, dat ruimte laat voor een bijkomende straf, zij het dat artikel 99bis voorschrijft dat dat bij buitenlandse veroordelingen niet zo is.
De stelling van de verdediging van Abdeslam en Abrini is dat in dat geval hof en jury artikel 62 moeten toepassen, met een loutere 'materiële' samenloop, waarbij enkel de zwaarste straf van tel is. Volgens hen is dat de straf die ze kregen in Parijs en kunnen ze dus geen nieuwe straf krijgen. Stuyck ziet het anders en meent dat in dat geval jury en hof wel een nieuwe straf moeten uitspreken. Volgens haar moet er rekening gehouden worden met de veroordeling in Parijs, "maar op een andere manier", via artikel 344 van het wetboek van strafvordering, dat mee de assisenprocedure regelt. Stuyck meent dat de veroordeling in Parijs in rekening gebracht moet worden.
Toen voorzitster Laurence Massart na afloop aan Stuyck vragen stelde om haar positie te verduidelijken, kwam het tot een woordenwisseling met de advocaten van Abdeslam en Abrini. De belangen van die veroordeelden en Krayem liggen anders. Krayem kreeg in Parijs 'slechts' dertig jaar cel, de andere twee levenslang. Voor Krayem zou de zwaarste straf de Belgische zijn. De verdediging roept voor Krayem als verzachtende omstandigheid wel in dat hij verzaakte om zijn bom tot ontploffing te brengen. Stanislas Eskenazi, die Abrini verdedigt, zei dat het leek alsof Stuyck haar "examen aflegde om het parket te vervoegen".Nochtans zitten de verdediging van Krayem en het federaal parket niet volledig op dezelfde lijn. Het parket vindt dat er met de veroordeling in Parijs geen rekening gehouden moet worden, omdat dat vanwege de ernst van de feiten niet disproportioneel zou zijn. Stuyck zegt dat de veroordeling wel in rekening gebracht moet worden bij het beoordelen van de strafmaat.
Stuyck zei nog dat de regels voor deze situatie "extreem complex" zijn en dat het om een "onuitgegeven situatie" gaat. Gelijkaardige voorbeelden zijn er niet te vinden, zei ze. In haar pleidooi wees ze er wel fijntjes op dat aparte processen gevoerd werden in Frankrijk en België om politieke redenen en dat het ook anders had gekund. Zo was er het MH17-proces, over de vlucht die boven Oekraïne werd neergehaald, dat ook een internationaal karakter had, maar dat uiteindelijk in Nederland gevoerd werd omdat de meeste slachtoffers uit dat land afkomstig zijn.
Jane Peissel, de Franse advocate van Krayem, was in het eerste deel van het pleidooi dieper ingegaan op verzachtende omstandigheden die voor Krayem in rekening moeten worden gebracht. Naast het feit dat Krayem steeds heeft meegewerkt tijdens het onderzoek en dat hij zich extra betrokken voelde bij het conflict in Syrië omdat zijn familie van vaderskant vandaar afkomstig is, hamerde ze ook op het feit dat Krayem besliste om zijn bom niet te laten ontploffen. Door de bom weg te kappen in het toilet redde hij niet alleen zichzelf, maar zorgde hij er ook voor dat de bom niet kon ontploffen.
"Het parket wil voor hem de zwaarst mogelijke straf omdat de feiten zo erg zijn. Maar jullie moeten de straf uitspreken die eerlijk is voor Krayem, en beslissen welk beeld jullie willen geven van de antiterreuraanpak in België", stelde ze. "Als jullie de maximumstraf geven, geven jullie de boodschap dat verzaken aan het plegen van een aanslag toch geen zin heeft. Om andere mensen te ontmoedigen om aanslagen te plegen, moet men hen net aanzetten om tot het laatste moment toch niet door te gaan met hun plannen. Jullie mogen met het oog op de toekomst geen maximumstraf geven." -
Paci dreigt met Cassatie als college beslist om extra straf voor Abdeslam uit te spreken
Delphine Paci, de advocate van Salah Abdeslam, heeft tijdens haar pleidooi gedreigd om naar het Hof van Cassatie te stappen, indien het college (het hof en de twaalf effectieve juryleden) zouden beslissen om Abdeslam een extra straf toe te kennen, bovenop de 'onsamendrukbare' levenslange straf die hij kreeg voor zijn aandeel bij de aanslagen van Parijs.
De verdediging van Abdeslam hamert er nog steeds op dat voor hem artikel 62 van toepassing is. Dat zou betekenen dat enkel de zwaarste straf van tel is en dat is degene die werd uitgesproken in Parijs. "Jullie zijn gebonden en verplicht om artikel 62 toe te passen. Als jullie dat niet doen, dan zal het Cassatie niet doorstaan", stelde Paci.