Fipronil in ­eieren

Het is eerst minister Ducarme die zijn relaas van de feiten doet. Hij doet dat in het Frans. "Ik beloof dat ik snel Nederlands ga leren", verontschuldigt hij zich meteen.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 8:40:50 AM

Ducarme had daarnet, net voor de commissie begon, al kritiek geuit op de Nederlandse tegenhanger van het Federaal Voedselagentschap (FAVV). "Als het Nederlandse agentschap bepaalde informatie sneller doorgegeven zou hebben aan het Belgische, hadden we sneller kunnen werken", zei hij daar.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 8:41:55 AM

De sprekers die voor Ducarme al even aan het woord kwamen om een vraag te stellen, hadden er graag nog iemand bij gehad vandaag. Want waar is Willy Borsus, tot een maand geleden nog minister van Landbouw? De besmetting vond immers plaats toen hij nog minister was. Een echt antwoord krijgen ze niet, met teleurstelling als gevolg.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 8:43:56 AM

Minister Ducarme is pas een maand in functie, maar krijgt nu al het vuur aan de schenen gelegd. Hij begint met uitleggen welke maatregelen genomen worden om de crisis onder controle te krijgen. Foto: Belga.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 8:45:43 AM

2 juni

"De aanwezigheid van fipronil in de eieren was pas op 2 juni bekend bij het FAVV", zegt Ducarme. "Toen is een tegenexpertise gevraagd door een pluimveebedrijf dat een fipronilwaarde had van 0,92 mg. Dat is boven de Europese maxima en dus zijn nieuwe stalen genomen door het Voedselagentschap. Er is veel kritiek genomen op die controles, maar het is net daardoor dat we op de hoogte zijn van de besmetting met fipronil."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 8:51:23 AM

Fraude

Ducarme maakt meteen duidelijk dat hij de feiten niet zal minimaliseren. "Het gaat hier om fraude, dit is een fraudezaak", zegt de minister. "De fraudeurs hebben niet geaarzeld om de volksgezondheid in ons land in gevaar te brengen. We moeten het gerechtelijk onderzoek naar die feiten respecteren en dus kan ik geen namen vrijgeven van de fraudeurs. Ze moeten zwaar gestraft worden."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 8:52:52 AM

Minister Ducarme gaat grondig te werk in de commissie. Hij doet het relaas van de hele zaak en hoe langzaam duidelijk geworden is dat er fraude is gepleegd en fipronil gebruikt is.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 9:01:13 AM

Nederlandse link

Belangrijk element in het betoog van Ducarme: de link met Nederland. "Al snel is gebleken dat een producent in Nederland gelinkt kon worden aan de fraude." En daar herhaalt hij nogmaals de kritiek voor onze Noorderburen. "Begin juli werd door het FAVV al zeven keer officieel gevraagd aan de Nederlandse tegenhanger om een klantenlijst te krijgen van die producent."

Na een maand heeft het FAVV de informatie eindelijk. "Een maand. Een maand heeft het geduurd."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 9:04:47 AM

"Een maand. Dat is toch niet mogelijk"

Ducarme spaart de kritiek voor de Nederlandse collega's van het FAVV niet. "We hebben een maand verloren waarin we bijkomend onderzoek hadden kunnen doen. Dat is toch niet mogelijk? Dat een land als Nederland, een van de grootste exporteurs in de wereld, die informatie niet sneller doorspeelt is echt een groot probleem."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 9:09:06 AM

"Nooit iets over gezegd"

Pas zodra alle informatie van de Nederlanders in ons land was, konden de 86 Vlaamse bedrijven getest worden die het met fipronil besmette product gekocht hadden bij die Nederlanders. "Bij de Nederlanders was er in november 2016 al een geval van fipronilbesmetting, blijkt uit een rapport van het Nederlands Agentschap voor Voedselveiligheid. Maar Nederland heeft ons daar nooit iets over gezegd", dixit Ducarme

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 9:12:27 AM

Sneller handelen

Er wacht de Nederlandse collega-minister van Landbouw vandaag telefoon vanuit ons land. "Ik ga hem bellen om het er nog eens over te hebben", zegt Ducarme.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 9:17:00 AM

De Block: "Ik ga het evenwicht in de regering bewaren"

Na het betoog van minister Ducarme is het aan Maggie De Block, Open VLD-minister van Volksgezondheid. "Om het evenwicht in de regering te bewaren, ga ik vooral Nederlands praten", zegt De Block lachend. "Maar zoals hij aan zijn Nederlands werkt, zal ik dat aan mijn Frans doen."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 9:18:45 AM

"Voortdurend in contact"

De Block benadrukt meteen hoe hard aan de zaak gewerkt wordt in haar kabinet en dat van Ducarme. "We staan voortdurend in contact, van 's ochtends tot laat 's avonds", zegt ze.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 9:19:53 AM

"Grootste belang"

"Het Federaal Voedselagentschap (FAVV) valt onder minister Ducarme", zegt De Block. Ze zegt wel op de hoogte te zijn gebracht door haar toenmalige collega-minister Borsus. "Maar toen leek er geen gevaar te zijn voor de volksgezondheid. Nu weten we beter. De veiligheid van ons voedsel is echt van het grootste belang."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 9:22:23 AM

"Geen besmet ei in voedselketen"

Zodra de besmetting bekend was, zijn al eieren tegengehouden, zegt De Block. "Er is nooit een besmet ei in de voedselketen terechtgekomen",aldus de minister.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 9:27:19 AM

"Vroeger al problemen? Dat vraag ik me ook af"

Nu de omvang van de besmetting stilaan duidelijk wordt, benadrukt De Block dat er ook voor haar nog heel wat vragen onbeantwoord blijven. "Waren er vroeger al problemen zonder dat we ervan op de hoogte waren? Dat vraag ook ik me af, ja."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 9:37:41 AM

Ministers De Block en Ducarme deden eerst zelf hun verhaal en gaven een chronologisch overzicht van de feiten. Nu is het aan de commissie om vragen te stellen. Foto: Belga

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 9:41:08 AM

Vragenronde

De vele leden van de commissie hebben nu de kans om vragen te stellen. Ze nemen daar allen hun tijd voor. De ministers zullen straks alle vragen na elkaar beantwoorden. We kunnen met andere woorden nog lang niet naar huis.

De commissieleden hebben vooral vragen rond hoe het mogelijk is dat er zo slecht gecommuniceerd werd en dat er zoveel onduidelijkheid is rond expertises en tegenexpertises.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 10:00:44 AM

Wat met de gedupeerden?

Een andere prangende vraag: wat met de gedupeerden? Volgens de Boerenbond loopt de financiële schade in de miljoenen euro. Gaat dat gecompenseerd worden, vragen de commissieleden zich af. Ook daarop krijgen we straks een antwoord van de ministers, zodra alle vragen gesteld zijn.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 10:05:06 AM

Scherpe De Block

Tijdens de vraag van het verbeten SP.A-commissielid Annick Lambrecht komt minister De Block tussen. "U hoeft niet zo luid te praten", zegt ze. "Ik ben minister van Volksgezondheid en ben dan ook bezorgd om de oren van iedereen hier. En wat uw verward zijn betreft: als u de vijf zinnen op het papier dat u gekregen heeft niet begrijpt, kan ik snappen dat u in de war bent."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 10:43:23 AM

"Probleem potentieel veel groter"

Jean-Marc Nollet van Ecolo zegt dat een Belgische firma in Roemenië fipronil aangekocht heeft in mei 2016. "Dat is meer dan een jaar voor de besmetting is vastgesteld", zegt hij. "Dus het probleem is potentieel veel groter dan we tot nu toe hebben aangenomen."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 11:08:29 AM

Vragen blijven komen

De commissieleden zijn intussen al meer dan een uur vragen aan het stellen aan de ministers. Ze zijn allemaal verontwaardigd en kwaad. Zo zegt Annick Lambrecht (SP.A) dat ze nu meer in de war is dan vanmorgen. "Mensen komen langs en vragen me of ze dat eitje in hun koelkast mogen opeten. Ik weet nog altijd niet wat ik hen moet zeggen."

De kritiek van de ministers voor Nederland wordt in de commissie gedeeld. "Waarom hebben ze die informatie moedwillig achtergehouden terwijl die expliciet door ons gevraagd werd", wordt gevraagd.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 11:12:21 AM

"Absurd"

Wat veel terugkomt, is het onbegrip voor het feit dat er niet gecontroleerd werd op fipronil omdat het een verboden product is. "Dat is alsof de politie niet gaat controleren op snelheidscontroles omdat die verboden zijn. Dat is toch absurd?"

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 11:19:42 AM

Pauze

De commissie houdt een "technische en sanitaire" pauze, maar zo meteen is het tijd voor de antwoorden van de ministers.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 11:30:17 AM

FAVV verdedigt zich

In het chronologisch overzicht van zijn aanpak van de fipronilcrisis verdedigt het Federaal Voedselagentschap (FAVV) zich tegen de kritiek op zijn “karige informatie”. “De onderzoeksrechter vroeg uitdrukkelijk om geen andere informatie dan de maatregelen voor de volksgezondheid te verspreiden”, schrijft het FAVV. Die communicatie moest bovendien “droog” en “kort” zijn.

door Nieuwsblad.be edited by Nieuwsblad.be 8/9/2017 11:42:48 AM

Zitting hervat

We zijn er weer aan begonnen. Nog enkele leden van de commissie krijgen de kans om vragen te stellen. De ministers hebben ruim de tijd om ondertussen hun antwoorden voor te bereiden.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 11:48:00 AM

Legkippen

Het raadsel van de kip en het ei wordt aangehaald door Hendrik Vuye van Vuye en Wouters. "Hier weten we het antwoord: het ei komt uit de kip. Maar daar komt toch weer een kip uit? En ik heb vernomen dat de testen op de kippen nog niet uitgevoerd worden. Toch belandden die legkippen in de voedselketen, al was het maar in het veevoer."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 12:11:13 PM

Nederlands leren

Vuye heeft ook een sneer in petto voor minister Ducarme, die in het begin van de dag in het Frans zijn uitleg deed en beloofde Nederlands te leren. Not done, vindt Vuye, "dat grapje horen we al zo lang. Er is duidelijk een communicatieprobleem op meerdere vlakken."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 12:16:21 PM

"Waarvoor dient het FAVV eigenlijk?"

Forse kritiek op het Federaal Voedselagentschap komt er van Anne Dedry (Groen). "Als er niet gecontroleerd wordt op verboden producten, welk nut heeft dat dan? Waarvoor dient het FAVV eigenlijk?"

Ze begrijpt ook niet hoe het kan dat de informatie uit Nederland zo lang op zich laat wachten. "Als het antwoord niet komt, waarom wordt de voogdijminister dan niet verwittigd? Nederland de schuld geven is een non-argument, we hadden veel sneller het Europees waarschuwingssysteem in gang kunnen steken."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 12:20:19 PM

Tijd voor antwoorden

De vragenronde zit er dan toch op. Minister Ducarme neemt eerst het woord. Er zijn nog veel vragen, beseft hij. "Er is kritiek, dat begrijp ik, maar u ziet toch ook dat er al wat maatregelen zijn genomen?" Hij benadrukt dat de ministers en de overheid de ernst van de situatie inzien. "Daarom hebben we op 3 juni al eieren geblokkeerd en was er in juni al een gerechtelijk onderzoek. We hebben echt al veel gedaan."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 12:38:57 PM

"Dit is geen Belgisch probleem"

Ducarme blijft wel achter het FAVV staan. "We zullen de werking inderdaad doorlichten, maar laat ons eerst deze crisis maar beheren." Waarna de minister van Landbouw even wijst op de internationale pers die aanwezig is. "Dit is echt geen Belgisch probleem, hoor. Dit is een Europees probleem."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 12:42:03 PM

"Sector moet niet betalen voor fraudeurs"

Het is evident dat de sector ongerust is door de verliezen. "We zullen er dan ook mee vergaderen en bekijken wat we kunnen doen. Het is belangrijk dat de hele sector niet moet betalen voor enkele fraudeurs. Ik heb daarvoor al contact gehad met enkele collega's in de sector en we blijven in een constructieve sfeer werken in een moeilijke situatie."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 12:45:36 PM

Duidelijkheid brengen

De Franstalige minister van Landbouw schuift de hete appel wat door naar Herman Dirickx van het FAVV. "Hij zal vandaag nog wel voldoende antwoorden geven en duidelijkheid brengen. Ik engageer me er zelf wel voor om werkelijk alle vragen die na vandaag nog komen nog te beantwoorden."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 12:47:31 PM

"Nooit in voedselketen"

Voor Diricks het woord krijgt, is het nog aan Maggie De Block. "Veel vragen waren dezelfde en ik kan me ook enkel maar beroepen op die wetenschappelijke onderzoeken." De minister van Volksgezondheid herhaalt de normen nog eens. "En er is dus echt nooit een besmet ei in de voedselketen beland."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 12:50:50 PM

"First things first"

Er waren wat vragen naar de samenwerking tussen de kabinetten van de ministers. "We werken heel goed samen", zegt De Block. "Ik ben meteen op de hoogte gebracht zodra minister Borsus op de hoogte was. Maar laat ons dat later bekijken en nu eerst proberen om de volksgezondheid te garanderen en de maatregelen te nemen die nodig zijn."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 12:52:17 PM

"Oplichters streng aanpakken"

Besluiten doet De Block met geruststellende woorden. "Eieren van twee maanden geleden zou ik niet meer opeten, maar dat heeft niets met fipronil te maken. Eieren van twee maanden oud zou ik vanuit mijn 25 jaar ervaring als huisarts gewoon weggooien", zegt ze lachend. "We hebben ervoor gezorgd dat de besmette eieren zeker niet meer bij u kunnen belanden."

Of de besmetting al langer aan de hand is, weet De Block niet. "Ik stel me die vraag ook en ik hoop dat het onderzoek duidelijkheid brengt. De landbouwers zijn het slachtoffer geworden van oplichters en zij worden nu gestraft. Dat is een ramp. Die oplichters zullen dan ook streng aangepakt worden."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 12:57:16 PM

"Geen middelen om op alles te testen"

Herman Diricks van het FAVV heeft de weinig benijdenswaardige taak om het Federaal Voedselagentschap te verdedigen. Het staat in het oog van de storm, dus begint hij zijn betoog meteen met uitleg over de controles die gebeuren. "We passen ons controleprogramma voortdurend aan", zegt hij. "We testen op basis van de informatie die we krijgen op bepaalde producten. We controleren niet op bepaalde verboden stoffen omdat er geen enkele aanwijzing is dat ze gebruikt worden. Het programma is op risico gebaseerd omdat we nu eenmaal niet de middelen hebben om op alles te testen."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 1:01:43 PM

Herman Diricks, het hoofd van het FAVV, geeft toelichting bij de werking van zijn agentschap.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 1:03:50 PM

"Ik kan niet alles laten doorstromen"

Het FAVV is inderdaad op 2 juni verwittigd. "We moeten daar eerlijk over zijn. Ik neem de tijdlijn er even bij", zegt hij. "Vergeet trouwens niet dat België een heel streng land is op vlak van meldingen. In 2016 zijn 916 meldingen geweest, in 2015 meer dan 700. Als ik u die allemaal moet bezorgen, mijnheer de minister, zal u uw handen vol hebben. We moeten dan ook goed bekijken wat we laten doorstromen."

Over de tegenexpertise die de eerste expertise tegensprak, blijft Diricks kort. "Onder tijdsdruk gebeurt bovendien wel eens een fout, dat is niet te vermijden."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 1:09:19 PM

"Mijn hart bloedt"

"Het doet me pijn - mijn hart bloedt zelfs - dat zo naar het Nederlandse agentschap gewezen wordt. Want we hebben echt al goed samengewerkt. Maar als ze het ons gezegd zouden hebben dat ze fipronil gevonden hadden wanneer dat het geval was, zouden we veel sneller gehandeld kunnen hebben. Ik wil hen de zwarte piet niet toeschuiven, maar dat is nu eenmaal een feit."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 1:11:52 PM

"We hebben mensen wel degelijk geïnformeerd"

"Ik begrijp dat consumenten vragen hebben en dat iedereen vragen heeft. We proberen daar snel op in te spelen", zegt de FAVV-baas. "Heel de periode hebben we geprobeerd om mensen duidelijk te maken of ze al dan niet eieren mochten eten volgens wat we op dat moment wisten."

"We wilden de mensen een korte en eenvoudige boodschap brengen, niet te zeer in detail gaan. Daarom communiceren we niet over de MRL, maar we verwoorden het eenvoudiger. We vinden die waarde wel degelijk belangrijk, daar mag geen twijfel over bestaan."

"We hebben de regelgeving tijdens elke stap van de heisa gerespecteerd, dat kunnen we heel makkelijk aantonen."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 1:16:28 PM

"Niet verstopt"

"Het is helemaal niet zo dat wij ons verstopt hebben", benadrukt Diricks nogmaals. "We hebben gedaan wat nodig was wanneer we dat nodig vonden. Er is een chronologie voor situaties als dit en de stappen daarin volgen we zo snel en goed mogelijk op."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 1:19:10 PM

Nog vragen

De ministers worden door iedereen bedankt voor hun antwoorden, maar nu krijgt Diricks nog vragen voorgeschoteld van de volksvertegenwoordigers in de commissie.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 1:26:31 PM

"Niemand ziek geworden"

Kamerlid Jan Vercammen (N-VA) neemt het op voor de ministers en het FAVV. "Er is nog niemand ziek geworden en geen enkele kip gestorven", zegt hij, terwijl hij vraagt om alles in zijn proportie te zien en geen paniek te zaaien. "Moord en brand roepen was hier niet nodig."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 1:29:53 PM

"FAVV moet nodige middelen hebben"

Na de tussenkomst van Diricks heeft Fabienne Winckel van de PS kritiek voor minister Ducarme. "Om goed te werken moet het FAVV de nodige middelen hebben. De voedselveiligheid komt in het gevaar door de grote besparingen die uw regering uitgevoerd heeft bij het agentschap."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 1:42:31 PM

"Nooit willen minimaliseren"

Nadat diezelfde Winckel suggereert dat De Block de situatie minimaliseert, is de minister wat ontstemd. "Ik heb nooit die bedoeling gehad", zei ze in het Frans. "Er is geen enkel ei dat boven de maximumnorm zit in de voedselketen beland. We hebben allerlei maatregelen genomen en een groen nummer ingevoerd. Is dat minimaliseren?"

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 1:51:47 PM

"Goed gecommuniceerd? Dat is toch om te lachen?"

Het FAVV blijft onder vuur liggen, Diricks krijgt de wind van voren. "U had de ministers moeten inlichten", klinkt het ondanks het betoog van daarnet van Diricks, en ook de communicatie wordt door meerdere mensen ondermaats genoemd. "Hoe durft u zeggen dat u het goed hebt aangepakt? Dat is om te lachen. U heeft dat echt niet goed gedaan", zegt Annick Lambrecht (SP.A). "Als u goed gecommuniceerd had en geantwoord op de vraag of we nu nog een ei mochten eten, zouden we hier niet gezeten hebben."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 1:57:40 PM

"Besmette eieren zitten in producten"

Andermaal is het Jean-Marc Nollet van Ecolo die erg lang het woord neemt. "De besmette eieren zijn weg, zegt u, maar ze zitten toch nog in mayonaise en andere producten die in de winkels verkocht worden", zegt Nollet tegen minister Ducarme. "Kan u met zekerheid zeggen dat er geen besmette eieren in die producten zitten? Dat kan u niet. De besmette eieren van gisteren zitten in de afgeleide producten van vandaag."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 2:17:46 PM

"Ook mijn hart bloedt"

Pijnlijke passage: Anne Dedry van Groen zegt dat haar hart net als dat van Herman Diricks bloedt. Dat is weliswaar om een andere reden. "Ik draag het FAVV een warm hart toe, want ik heb het mee opgericht. Maar ik stel nu vast dat het niet meer naar behoren werkt."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 2:32:46 PM

"Onderzoeken verschil tussen analyses"

Het FAVV begrijpt niet waarom er zoveel verschil was tussen het eerste onderzoek en de tegenexpertise, zegt Diricks. "We onderzoeken dat, want het verschil is wel erg groot. Eerst lag het ver onder de Europese maximumnorm, daarna er boven. Heel raar."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 2:37:39 PM

Erg technisch

De bijeenkomst wordt steeds technischer omdat de commissieleden de baas van het FAVV wel erg specifieke zaken over de analyses vragen. "Gewoon omdat we bezorgd zijn", aldus de leden van de commissie.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 2:53:19 PM

"Geen gevaar"

Enkele commissieleden blijven op dezelfde nagel kloppen. De centrale vraag: is er een gevaar voor de volksgezondheid of niet? "Dat hebben we al zo vaak en van in het begin gezegd: er is geen gevaar", zegt Diricks. "Maar zeg het dan duidelijk", aldus de commissieleden. Of hoe een discussie kan blijven duren.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 2:54:37 PM

Ophef

Er is opnieuw ophef ontstaan door SP.A'er Lambrecht, die maar blijft aandringen op één ding: "Was er fipronil in de stallen of de eieren?" De ministers en Diricks krijgen het op hun zenuwen en ook in de commissie wordt bewogen gereageerd door het aandringen van het commissielid. "Is het zo moeilijk om te antwoorden op een eenvoudige vraag?", vraagt ze. Diricks is duidelijk: "Het is zoals het in de documenten staat. Het is in Nederland in de pluimveesector aangetroffen." De Block moeit er zich mee. "Als het in de kip zit, zit het in het ei. Het is toch waar!"

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 3:06:26 PM

Nederlandse pluimveehouders verbijsterd

Als Nederland in november vorig jaar al sporen van fipronil in eieren heeft aangetroffen, dan is dat verbijsterend. Dat heeft Hennie de Haan, de voorzitter van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders woensdag verklaard. "Als het klopt, dan is het verbijsterend", zegt De Haan daarover. "Maar vooralsnog heeft niemand waar wij mee spreken aangegeven zich hierin te herkennen. Ik hoop dat het niet waar is."

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 3:13:52 PM

Wordt vervolgd

De commissieleden zijn niet tevreden na de bijeenkomst van vandaag. Ze hebben nog steeds vragen en willen onder meer gewezen minister Borsus ook wat vragen stellen. De komende dagen zal bekeken worden hoe het verder kan. Zeker is dat er een vervolg komt.

door Nieuwsblad.be 8/9/2017 3:34:11 PM